Χολή ονομάζεται το πράσινο υγρό που παράγεται από το ήπαρ (συκώτι) και χρησιμεύει για να χωνεύουμε τις λιπαρές τροφές. Η χολή χύνεται από το ήπαρ προς το έντερο μέσα από ένα σωλήνα που λέγεται χοληδόχος πόρος. Στο πλάι του ο χοληδόχος πόρος συγκοινωνεί δια μέσου ενός άλλου σωλήνα, του κυστικού πόρου, με την χοληδόχο κύστη, όπου και αποθηκεύεται η χολή. Η χοληδόχος κύστη είναι απλά κολλημένη στο ήπαρ αλλά δεν συγκοινωνεί με αυτό απευθείας.
Όταν τρώμε η χοληδόχος κύστη συσπάται και αδειάζει τη χολή στον κυστικό πόρο κι από κει στο χοληδόχο πόρο και στο έντερο. Όταν αφαιρείται η χοληδόχος κύστη, κόβεται μόνο ο κυστικός πόρος και έτσι δεν επηρεάζεται η ροή της χολής και η λειτουργία της πέψης. Το ήπαρ συνεχίζει να παράγει και να προωθεί κανονικά τη χολή προς το έντερο, μόνο που δεν την αποθηκεύει πια στη χοληδόχο κύστη. Συνεπώς μπορεί κανείς να ζει κανονικά και χωρίς χοληδόχο κύστη.
Οι λίθοι (πέτρες) στη χοληδόχο κύστη εμφανίζονται στο 30% των ανθρώπων, σε κάθε ηλικία και φύλο. Είναι όμως συχνότερες σε γυναίκες, παχύσαρκες, πολύτοκους, ηλικίας γύρω στα 50. Η καλύτερη μέθοδος εξέτασης για χολολιθίαση είναι το υπερηχογράφημα. Συνήθως οι λίθοι δεν προκαλούν πόνο, γι’ αυτό και συχνά βρίσκονται τυχαία σε εξέταση που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο. Όταν διαγιγνώσκεται χολολιθίαση πρέπει να συνιστάται στους ασθενείς να προγραμματισθούν για χολοκυστεκτομή σε μικρό χρονικό διάστημα.
Η επέμβαση είναι σήμερα εύκολη χάρη στη λαπαροσκοπική μέθοδο που έχει διαδοθεί ευρέως και αποτελεί μεγάλη πρόοδο της χειρουργικής. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή γίνεται με 4 μικρές τρυπούλες στο κοιλιακό τοίχωμα, μέσα από τις οποίες εισάγονται 3 ειδικά εργαλεία και μια λεπτή κάμερα που τα χειρίζονται δύο χειρουργοί. Αφαιρούν τη χοληδόχο κύστη βλέποντας τις κινήσεις τους σε μια τηλεόραση.
Αν η χολολιθίαση αφεθεί χωρίς θεραπεία, κάποτε, μπορεί να οδηγήσει σε οξεία χολοκυστίτιδα. Τότε οι πέτρες προκαλούν φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη, ο ασθενής εμφανίζει πόνο ψηλά στην κοιλιά, στο κέντρο ή προς τα δεξιά κάτω από τα πλευρά (επιγάστριο ή δεξιό υποχόνδριο). Ο πόνος μπορεί να αντανακλά και στην πλάτη δεξιά. Προοδευτικά παρουσιάζεται ναυτία, έμετος και πυρετός. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται κάλυψη του ασθενούς με αντιβιοτικά και επείγουσα επέμβαση για αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως (χολοκυστεκτομή). Τότε η επέμβαση είναι πολύ πιο δύσκολη και μπορεί να απαιτηθεί κανονική χειρουργική τομή αντί της λαπαροσκόπησης. Βαριά χολοκυστίτιδα μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο και πολλοί διάσημοι έχουν χαθεί έτσι. Είναι 100 φορές προτιμότερη από κάθε άποψη, μια προγραμματισμένη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, παρά μια επείγουσα χολοκυστεκτομή σε οξεία χολοκυστίτιδα.
Άλλη συχνή επιπλοκή της χολολιθιάσεως είναι ο αποφρακτικός ίκτερος. Συμβαίνει όταν μικρές πέτρες από τη χοληδόχο κύστη κατεβούν μέσα από το χοληδόχο πόρο, το σωληνάκι που φυσιολογικά φέρνει τη χολή στο έντερο (δωδεκαδάκτυλο) και το φράξουν. Τότε η χολή αντί να χυθεί στο έντερο γυρίζει προς το ήπαρ και μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος καθιστώντας το χρώμα του δέρματος κίτρινο. Τα κόπρανα γίνονται σχεδόν άσπρα γιατί η χολή, που τους δίνει χρώμα, δεν χύνεται στο έντερο. Χρειάζεται να γίνει πρώτα πριν τη χολοκυστεκτομή, μια ειδική ενδοσκόπηση που λέγεται λέγεται ERCP. Μοιάζει σαν γαστροσκόπηση με τη διαφορά ότι διευρύνεται η οπή στην άκρη του χοληδόχου πόρου (ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή) και αφαιρείται η σφηνωμένη πέτρα. Αν η μέθοδος αυτή αποτύχει επιβάλλεται να γίνει κανονική εγχείρηση για την αφαίρεση της πέτρας και αμέσως μετά η χολοκυστεκτομή.
Άλλη συχνή επιπλοκή της χολολιθίασης είναι η οξεία παγκρεατίτιδα. Από την πολυετή παραμονή λίθων στη χοληδόχο κύστη μπορεί επίσης να προκληθεί καρκίνος της χοληδόχου κύστεως. Πρόκειται για μια από τις χειρότερες μορφές καρκίνου του πεπτικού συστήματος, πολύ επιθετική και με κακή κατάληξη.
Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεως συνήθως είναι καλοήθεις και οφείλονται σε υψηλές τιμές χοληστερίνης. Υπάρχουν όμως και προκαρκινικές μορφές πολυπόδων που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο της χοληδόχου κύστεως. Δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει ένα υπερηχογράφημα τους μεν από τους δε. Γι αυτό καλό είναι να συνιστάται χολοκυστεκτομή στους ασθενείς που βρίσκεται πολύποδας στην χοληδόχο κύστη, ιδιαίτερα αν έχει μέγεθος άνω των 5 mm.
Η γνώμη μας είναι ότι οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης δεν χρειάζονται αντιμετώπιση αν το μέγεθος της αλλοίωσης δεν ξεπερνά το 1 cm και δεν μεταβάλλεται με το χρόνο. Αν υπάρχουν συμπτώματα (πχ. κολικός χοληφόρων) , χολολιθίαση, πάχυνση του τοιχώματος της χοληδόχου ( >1cm) στο υπερηχογράφημα ή αύξηση του πάχους με το χρόνο, τότε ενδείκνυται χολοκυστεκτομή.
Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης είναι συνήθως πολύποδες χοληστερίνης. Δεν είναι νεοπλάσματα. Συμπτώματα υπάρχουν μόνο αν συνυπάρχουν χολόλιθοι. Δεν είναι κάτι ανησυχητικό και συνήθως ανακαλύπτεται ως τυχαίο εύρημα.
Όταν έχετε άγχος, χωρίς αμφιβολία θα έχετε αισθανθεί μια έντονη ενόχληση σαν σφίξιμο στην κοιλιά σας. Eίναι βέβαιο επίσης ότι, μετά από ένα πλούσιο γεύμα, θα έχετε νιώσει το στομάχι σας βαρύ.
Eάν νιώθετε πόνο στο δεξί μέρος της κοιλιάς σας, ο οποίος γίνεται εντονότερος μετά το φαγητό ή κατά τη διάρκεια της νύχτας, καλό είναι να επισκεφτείτε το γιατρό για έναν έλεγχο της κατάστασής σας. Oι γαστρεντερολόγοι τονίζουν ότι κάθε πόνος ή ενόχληση στο δεξί μέρος της κοιλιάς, στο σημείο κάτω από τα τελευταία πλευρά του θώρακα, δεν πρέπει να αγνοείται. Yπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ο πόνος να εντοπίζεται στο δεξί μέρος της κοιλιάς και να «αντανακλάται» στην πλάτη ή στο στήθος. Φυσικά, κάθε ενόχληση στα σημεία αυτά δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε πρόβλημα της χοληδόχου κύστης. Για τη σωστή διάγνωση, εκτός από την κλινική εξέταση, είναι απαραίτητο να κάνετε και ένα υπερηχογράφημα άνω κοιλίας, με το οποίο ελέγχονται η χοληδόχος κύστη, τα νεφρά, το συκώτι, o σπλήνας και το πάγκρεας. Eίναι η πιο απλή, ανώδυνη, αναίμακτη και ακριβής εξέταση για τον έλεγχο αυτής της περιοχής της κοιλιάς.
Όταν τρώμε η χοληδόχος κύστη συσπάται και αδειάζει τη χολή στον κυστικό πόρο κι από κει στο χοληδόχο πόρο και στο έντερο. Όταν αφαιρείται η χοληδόχος κύστη, κόβεται μόνο ο κυστικός πόρος και έτσι δεν επηρεάζεται η ροή της χολής και η λειτουργία της πέψης. Το ήπαρ συνεχίζει να παράγει και να προωθεί κανονικά τη χολή προς το έντερο, μόνο που δεν την αποθηκεύει πια στη χοληδόχο κύστη. Συνεπώς μπορεί κανείς να ζει κανονικά και χωρίς χοληδόχο κύστη.
Οι λίθοι (πέτρες) στη χοληδόχο κύστη εμφανίζονται στο 30% των ανθρώπων, σε κάθε ηλικία και φύλο. Είναι όμως συχνότερες σε γυναίκες, παχύσαρκες, πολύτοκους, ηλικίας γύρω στα 50. Η καλύτερη μέθοδος εξέτασης για χολολιθίαση είναι το υπερηχογράφημα. Συνήθως οι λίθοι δεν προκαλούν πόνο, γι’ αυτό και συχνά βρίσκονται τυχαία σε εξέταση που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο. Όταν διαγιγνώσκεται χολολιθίαση πρέπει να συνιστάται στους ασθενείς να προγραμματισθούν για χολοκυστεκτομή σε μικρό χρονικό διάστημα.
Η επέμβαση είναι σήμερα εύκολη χάρη στη λαπαροσκοπική μέθοδο που έχει διαδοθεί ευρέως και αποτελεί μεγάλη πρόοδο της χειρουργικής. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή γίνεται με 4 μικρές τρυπούλες στο κοιλιακό τοίχωμα, μέσα από τις οποίες εισάγονται 3 ειδικά εργαλεία και μια λεπτή κάμερα που τα χειρίζονται δύο χειρουργοί. Αφαιρούν τη χοληδόχο κύστη βλέποντας τις κινήσεις τους σε μια τηλεόραση.
Αν η χολολιθίαση αφεθεί χωρίς θεραπεία, κάποτε, μπορεί να οδηγήσει σε οξεία χολοκυστίτιδα. Τότε οι πέτρες προκαλούν φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη, ο ασθενής εμφανίζει πόνο ψηλά στην κοιλιά, στο κέντρο ή προς τα δεξιά κάτω από τα πλευρά (επιγάστριο ή δεξιό υποχόνδριο). Ο πόνος μπορεί να αντανακλά και στην πλάτη δεξιά. Προοδευτικά παρουσιάζεται ναυτία, έμετος και πυρετός. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται κάλυψη του ασθενούς με αντιβιοτικά και επείγουσα επέμβαση για αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως (χολοκυστεκτομή). Τότε η επέμβαση είναι πολύ πιο δύσκολη και μπορεί να απαιτηθεί κανονική χειρουργική τομή αντί της λαπαροσκόπησης. Βαριά χολοκυστίτιδα μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο και πολλοί διάσημοι έχουν χαθεί έτσι. Είναι 100 φορές προτιμότερη από κάθε άποψη, μια προγραμματισμένη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, παρά μια επείγουσα χολοκυστεκτομή σε οξεία χολοκυστίτιδα.
Άλλη συχνή επιπλοκή της χολολιθιάσεως είναι ο αποφρακτικός ίκτερος. Συμβαίνει όταν μικρές πέτρες από τη χοληδόχο κύστη κατεβούν μέσα από το χοληδόχο πόρο, το σωληνάκι που φυσιολογικά φέρνει τη χολή στο έντερο (δωδεκαδάκτυλο) και το φράξουν. Τότε η χολή αντί να χυθεί στο έντερο γυρίζει προς το ήπαρ και μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος καθιστώντας το χρώμα του δέρματος κίτρινο. Τα κόπρανα γίνονται σχεδόν άσπρα γιατί η χολή, που τους δίνει χρώμα, δεν χύνεται στο έντερο. Χρειάζεται να γίνει πρώτα πριν τη χολοκυστεκτομή, μια ειδική ενδοσκόπηση που λέγεται λέγεται ERCP. Μοιάζει σαν γαστροσκόπηση με τη διαφορά ότι διευρύνεται η οπή στην άκρη του χοληδόχου πόρου (ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή) και αφαιρείται η σφηνωμένη πέτρα. Αν η μέθοδος αυτή αποτύχει επιβάλλεται να γίνει κανονική εγχείρηση για την αφαίρεση της πέτρας και αμέσως μετά η χολοκυστεκτομή.
Άλλη συχνή επιπλοκή της χολολιθίασης είναι η οξεία παγκρεατίτιδα. Από την πολυετή παραμονή λίθων στη χοληδόχο κύστη μπορεί επίσης να προκληθεί καρκίνος της χοληδόχου κύστεως. Πρόκειται για μια από τις χειρότερες μορφές καρκίνου του πεπτικού συστήματος, πολύ επιθετική και με κακή κατάληξη.
Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεως συνήθως είναι καλοήθεις και οφείλονται σε υψηλές τιμές χοληστερίνης. Υπάρχουν όμως και προκαρκινικές μορφές πολυπόδων που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο της χοληδόχου κύστεως. Δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει ένα υπερηχογράφημα τους μεν από τους δε. Γι αυτό καλό είναι να συνιστάται χολοκυστεκτομή στους ασθενείς που βρίσκεται πολύποδας στην χοληδόχο κύστη, ιδιαίτερα αν έχει μέγεθος άνω των 5 mm.
Η γνώμη μας είναι ότι οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης δεν χρειάζονται αντιμετώπιση αν το μέγεθος της αλλοίωσης δεν ξεπερνά το 1 cm και δεν μεταβάλλεται με το χρόνο. Αν υπάρχουν συμπτώματα (πχ. κολικός χοληφόρων) , χολολιθίαση, πάχυνση του τοιχώματος της χοληδόχου ( >1cm) στο υπερηχογράφημα ή αύξηση του πάχους με το χρόνο, τότε ενδείκνυται χολοκυστεκτομή.
Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστης είναι συνήθως πολύποδες χοληστερίνης. Δεν είναι νεοπλάσματα. Συμπτώματα υπάρχουν μόνο αν συνυπάρχουν χολόλιθοι. Δεν είναι κάτι ανησυχητικό και συνήθως ανακαλύπτεται ως τυχαίο εύρημα.
Όταν έχετε άγχος, χωρίς αμφιβολία θα έχετε αισθανθεί μια έντονη ενόχληση σαν σφίξιμο στην κοιλιά σας. Eίναι βέβαιο επίσης ότι, μετά από ένα πλούσιο γεύμα, θα έχετε νιώσει το στομάχι σας βαρύ.
Eάν νιώθετε πόνο στο δεξί μέρος της κοιλιάς σας, ο οποίος γίνεται εντονότερος μετά το φαγητό ή κατά τη διάρκεια της νύχτας, καλό είναι να επισκεφτείτε το γιατρό για έναν έλεγχο της κατάστασής σας. Oι γαστρεντερολόγοι τονίζουν ότι κάθε πόνος ή ενόχληση στο δεξί μέρος της κοιλιάς, στο σημείο κάτω από τα τελευταία πλευρά του θώρακα, δεν πρέπει να αγνοείται. Yπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ο πόνος να εντοπίζεται στο δεξί μέρος της κοιλιάς και να «αντανακλάται» στην πλάτη ή στο στήθος. Φυσικά, κάθε ενόχληση στα σημεία αυτά δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε πρόβλημα της χοληδόχου κύστης. Για τη σωστή διάγνωση, εκτός από την κλινική εξέταση, είναι απαραίτητο να κάνετε και ένα υπερηχογράφημα άνω κοιλίας, με το οποίο ελέγχονται η χοληδόχος κύστη, τα νεφρά, το συκώτι, o σπλήνας και το πάγκρεας. Eίναι η πιο απλή, ανώδυνη, αναίμακτη και ακριβής εξέταση για τον έλεγχο αυτής της περιοχής της κοιλιάς.
Πότε πρέπει να γίνεται χολοκυστεκτομή
1. Όταν έχετε πέτρες στη χοληδόχο κύστη. Η χολολιθίαση είναι η πιο συχνή αιτία αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης. Οι πέτρες στη χολή προκαλούν πολλές και συχνές επιπλοκές, που μπορεί να είναι από απλές (πόνος στην κοιλιά, πυρετός) έως πολύ σοβαρές (π.χ., παγκρεατίτιδα, ίκτερος). Στην περίπτωση, λοιπόν, που οι πέτρες στη χολή προκαλούν οποιαδήποτε ενόχληση, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι η κατάλληλη αντιμετώπιση.
2. Στην περίπτωση που έχετε πολύποδες στη χοληδόχο κύστη. Πρόκειται για μορφώματα, καλοήθη στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, που συνήθως εμφανίζονται σε όσους έχουν κληρονομική προδιάθεση για την ανάπτυξή τους. Συχνά οι ασθενείς αναρωτιούνται γιατί δεν αφαιρούνται μόνον οι πολύποδες, αλλά απαιτείται η αφαίρεση όλης της κύστης. H απάντηση είναι ότι, αν αφαιρεθούν μόνον οι πολύποδες, σταδιακά θα ξαναδημιουργηθούν, ακριβώς επειδή υπάρχει η προδιάθεση για την ανάπτυξή τους. Μην καθυστερείτε για μεγάλο χρονικό διάστημα, π.χ. περισσότερο από 1-2 χρόνια, την απόφαση για την αφαίρεση της χολής. H διαρκής έκθεση του πολύποδα στη χολή (δηλαδή στο ερεθιστικό υγρό που εκκρίνεται από το συκώτι και «αποθηκεύεται» στην κύστη) έχει ως αποτέλεσμα το διαρκή ερεθισμό του, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες αλλοίωσής του (εξαλλαγής) σε μια επικίνδυνη (κακοήθη) μάζα κυττάρων.
3. Όταν υπάρχει φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη. Πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που απαιτεί νοσοκομειακή περίθαλψη. Τα συμπτώματα της φλεγμονής είναι ο πόνος στο δεξί μέρος της κοιλιάς, ο υψηλός πυρετός και τα συχνά ρίγη. Στην περίπτωση της φλεγμονής με ή χωρίς την ύπαρξη λίθων (χολολιθίαση), θα πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη -είτε κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης της φλεγμονής είτε μετά από λίγες εβδομάδες, αφού προηγηθεί θεραπεία με αντιβιοτικά, ανάλογα με την κρίση του γιατρού και την κλινική κατάσταση του ασθενούς.
4. Όταν υπάρχει κακοήθης όγκος. Στην περίπτωση αυτή όμως, εν αντιθέσει με όλες τις προηγούμενες, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης τις περισσότερες φορές δεν συνιστά οριστική λύση του προβλήματος. Συνήθως απαιτείται μια πιο εκτεταμένη χειρουργική αντιμετώπιση και θεραπεία, ενώ μετά την επέμβαση επιβάλλεται η διαρκής παρακολούθηση του ασθενούς.
Πότε δεν αφαιρείται η χοληδόχος κύστη
● Όταν σε έναν τυχαίο έλεγχο βρεθούν πέτρες στη χοληδόχο κύστη οι οποίες όμως δεν προκαλούν καμία ενόχληση στον ασθενή. Στην περίπτωση αυτή η απόφαση για το αν θα αφαιρεθεί ή όχι η χολή λαμβάνεται μετά από τη μελέτη πολλών παραμέτρων (ηλικία του ασθενούς, ύπαρξη άλλων προβλημάτων υγείας, μέγεθος πέτρας) και τη διεξοδική ενημέρωση του ασθενούς από το χειρουργό.
● Όταν στο εσωτερικό της χολής έχει δημιουργηθεί «λάσπη», που μπορεί να σημαίνει ότι στη χοληδόχο κύστη έχουν αναπτυχθεί πολύ ψιλές πέτρες σαν άμμος ή ότι η σύσταση της χολής (του υγρού) είναι ιδιαίτερα πυκνή. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος επέμβασης, αλλά συνιστάται η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς με υπερηχογραφήματα περίπου κάθε έξι μήνες.
● Όταν στο εσωτερικό της χολής έχουν αναπτυχθεί οι λεγόμενοι χοληστερινικοί πολύποδες. Tα μορφώματα αυτά δημιουργούνται από τις διαρκείς εναποθέσεις λιπωδών ουσιών στη χοληδόχο κύστη. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός θα σας συστήσει να ακολουθήσετε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και θα σας παρακολουθεί, ζητώντας σας να κάνετε τακτικά υπερηχογραφήματα. O απώτερος στόχος της θεραπείας είναι η διάλυση του χοληστερινικού πολύποδα και η αποφυγή της χειρουργικής αφαίρεσής του.
● Όταν το πρόβλημα που έχει η χοληδόχος κύστη είναι σε οξεία φάση. Mε άλλα λόγια, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν να αφαιρείται η χολή όταν το πρόβλημα είναι «εν ψυχρώ» και όχι «εν θερμώ». Όταν, λόγου χάρη, εντοπίζουν μέσω του υπερηχογραφήματος πέτρες στη χολή, συμβουλεύουν τον πάσχοντα να προγραμματίσει τη χειρουργική επέμβαση όσο οι πέτρες δεν του προκαλούν οξείες ενοχλήσεις, διαφορετικά μπορεί να οδηγηθεί εσπευσμένα στο χειρουργείο.
Χολοκυστεκτομή
Συνήθως η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης γίνεται με λαπαροσκοπική επέμβαση. H εγχείρηση γίνεται με ολική αναισθησία και αφήνει τρία μικρά σημάδια στην κοιλιά 5-10mm. Περίπου δύο μέρες μετά την επέμβαση θα είστε σε θέση να επιστρέψετε στην εργασία σας. H κλασική μέθοδος αφαίρεσης της χολής (με ανοιχτό χειρουργείο) δεν προτιμάται πλέον, επειδή είναι πιο επεμβατική, αφήνει ευδιάκριτα σημάδια στην κοιλιά και απαιτεί περισσότερες μέρες νοσηλείας μετά την επέμβαση (περίπου 4-5 μέρες). Τι χάνω τελικά από την αφαίρεση της; Αν και συνηθίζουμε να μιλάμε για την αφαίρεση της χολής, θα πρέπει να πούμε ότι ουσιαστικά το όργανο που αφαιρείται είναι η χοληδόχος κύστη. Πρόκειται για την αποθήκη της χολής, δηλαδή του ερεθιστικού υγρού που εκκρίνει το συκώτι και το οποίο βοηθά στη χημική διάσπαση των τροφών. Όταν η χοληδόχος κύστη αφαιρείται, το υγρό του ήπατος (η χολή) καταλήγει απευθείας στο δωδεκαδάκτυλο. Αν αυτό το υγρό παλινδρομήσει στο στομάχι, ενδέχεται να δημιουργήσει πρόβλημα γαστρίτιδας, το οποίο γίνεται πιο αισθητό με την πάροδο του χρόνου.
Tι πρέπει να προσέξετε μετά τη χολοκυστεκτομή:
● Nα αποφεύγετε την αυξημένη κατανάλωση καφέ και αναψυκτικών.
● Nα περιορίσετε τα πολλά καρυκεύματα και τα τηγανητά.
● Nα μασάτε καλά την τροφή σας.
Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεως είναι πραγματικά σε πολλές περιπτώσεις ένα τυχαίο εύρημα κατά την διάρκεια υπερηχογραφικού ελέγχου της άνω κοιλίας.
Η απάντηση για την αφαίρεση τους η όχι έχει να κάνει με τον ιστολογικό τύπο των πολυπόδων. Και οι δυο ακραίες απαντήσεις είτε για άμεσο χειρουργείο είτε να μην ασχοληθεί ξανά ο ασθενής με το θέμα αυτό, στερούνται επιστημονικής βαρύτητας και εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες.
Στην χοληδόχο κύστη ανευρίσκονται 5 τύποι πολυπόδων και οι 3 εξ αυτών (που αποτελούν το 95% των περιπτώσεων) είναι καλοήθεις μη νεοπλασματικές ιστορίες. Οι χοληστερινικοί πολύποδες (60%), οι αδενομυοματώδεις πολύποδες(25%) και οι φλεγμονώδεις πολύποδες (10%) είναι συνήθως μικρότεροι από 10 mm και πρέπει να παρακολουθούνται με υπερηχογραφήματα ανά 6μηνο, εκτός περιπτώσεων όπου υπάρχει συμπτωματολογία. Τα αδενώματα (4%) και σπάνιες νεοπλασματικές μορφές (1%) αποτελούν τους σπανιότερους πολύποδες.
Για όλες τις μορφές των πολυπόδων ισχύει ο κανόνας να αφαιρούνται - ακόμα και αν είναι συμπτωματικοί- όταν είναι μεγαλύτεροι από 12 mm, διότι έχει αποδειχθεί πως σχεδόν όλα τα αδενώματα που περιέχουν καρκινικά κύτταρα είναι μεγαλύτερα των 12 mm.
Οι πολύποδες χοληδόχου κύστεως, τις περισσότερες φορές αποτελούν τυχαίο εύρημα σ' έναν απλό υπέρηχο κοιλίας που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο ( πχ. άτυπα κοιλιακά άλγη κτλ. ). Τότε γεννιέται το ερώτημα, αν θα πρέπει η χοληδόχος κύστη μαζί με τον πολύποδα να αφαιρεθούν χειρουργικά, ή αν θα πρέπει ο ασθενής να παρακολουθείται με υπερήχους κατά διαστήματα. Ο βασικός κανόνας είναι ότι, αν ο πολύποδας είναι μικρότερος του ενός εκατοστού και αν τα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά συνηγορούν υπέρ καλοήθους απλού πολύποδα ή χοληστερινικού πολύποδα της χοληδόχου κύστεως, ο ασθενής μπορεί να παρακολουθείται με υπερήχους, κάθε 6 μήνες για ένα χρόνο και μετά κάθε 3 χρόνια και αν δεν αλλάξει κάτι στις διαστάσεις ή την μορφολογία του, ο ασθενής δεν χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως. Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος εδώ, μπορεί να προσφέρει πολλά και να κάνει τη διαφορά μεταξύ χειρουργείου και παρακολούθησης, γιατί "βλέπει" πολύ πιο καλά τη χοληδόχο κύστη και το περιεχόμενο της από τον απλό υπέρηχο κοιλίας, καθώς γίνεται μέσα από το στομάχι παρακάμπτοντας όλα τα φυσικά εμπόδια που αντιμετωπίζει ο απλός υπέρηχος κοιλιάς ( αέρας εντός του στομάχου κτλ. ).
Γενικές διαιτητικές οδηγίες για όσους πάσχουν από χολολιθίαση
1. Μείωση των θερμίδων του καθημερινού μενού.
2. Απαραίτητη ελάττωση της πρόσληψης ραφιναρισμένων υδατανθράκων. Η ποσότητα πρόσληψης υδατανθράκων στο καθημερινό μενού πρέπει να μην ξεπερνάει το 65% των θερμίδων.
3. Μείωση των λιπών. Η ποσότητα πρόσληψης λιπών στο καθημερινό μενού δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 50g/ημέρα. Η σύνθεσή τους είναι προτιμότερο να έχει σχέση 1:1:1 ανάμεσα σε κορεσμένα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λίπη.
4. Αύξησης πρόσληψης φυτικών ινών.
5. Αύξηση ποσότητας πρωτεϊνών, ανάλογα με τα ποσοστά των υπόλοιπων θρεπτικών στοιχείων (υδατανθράκων, λιπών).
Τροφές που επιτρέπονται στην χολολιθίαση
Αποβουτυρωμένο γάλα, αφρόγαλα χωρίς λίπος, γιαούρτι και τυρί άπαχα, σούπες χωρίς λίπος, αναψυκτικά, καφές, τσάι, κρέατα άπαχα, ψητά ή βρασμένα, πουλερικά ψητά, ψάρια άπαχα, ψητά ή βρασμένα, το λευκό του αυγού, ελεύθερα, ολόκληρο το αυγό βραστό, πατάτες ψητές ή βραστές χωρίς λίπος, όσπρια μαγειρεμένα ελαφρά χωρίς λίπος, μακαρόνια χωρίς λιπαρές σάλτσες, ψωμί χωρίς λίπος όλων των ειδών, όλα τα λαχανικά φρέσκα ή ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά, όλοι οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, φρούτα κυρίως τα εσπεριδοειδή, γλυκά και κέικ με αποβουτυρωμένο γάλα και με το λευκό του αυγού, ζελέ φρούτων, κρέμα από αποβουτυρωμένο γάλα, κράκερς, ρύζι, μέλι, μαρμελάδες, αλάτι, μουστάρδα, αρωματικά βότανα.
Τροφές που απαγορεύονται στην χολολιθίαση
Πλήρες και σοκολατούχο γάλα, γιαούρτι και τυρί από πλήρες γάλα, όλα τα οινοπνευματώδη, ρόφημα κακάο-σοκολάτας, λιπαρές σούπες, χοιρινό, λουκάνικα, σολομός, μπέικον, σαλάμι, παστουρμάς, σάντουιτς, τοστ, χάμπουργκερ, όλες οι κονσέρβες ψαριών με λίπος, πατάτες τηγανητές, πατατάκια, γαριδάκια, ζυμαρικά με λιπαρές σάλτσες, ψωμιά με λίπος, σουφλέ λαχανικών και άλλα, σοκολάτα, ξηροί καρποί, πιπέρι, όσπρια κονσερβοποιημένα με λίπος, καρύδα, ελιές, περισσότερα από 1 αυγό την ημέρα τηγανητό.
1. Όταν έχετε πέτρες στη χοληδόχο κύστη. Η χολολιθίαση είναι η πιο συχνή αιτία αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης. Οι πέτρες στη χολή προκαλούν πολλές και συχνές επιπλοκές, που μπορεί να είναι από απλές (πόνος στην κοιλιά, πυρετός) έως πολύ σοβαρές (π.χ., παγκρεατίτιδα, ίκτερος). Στην περίπτωση, λοιπόν, που οι πέτρες στη χολή προκαλούν οποιαδήποτε ενόχληση, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι η κατάλληλη αντιμετώπιση.
2. Στην περίπτωση που έχετε πολύποδες στη χοληδόχο κύστη. Πρόκειται για μορφώματα, καλοήθη στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, που συνήθως εμφανίζονται σε όσους έχουν κληρονομική προδιάθεση για την ανάπτυξή τους. Συχνά οι ασθενείς αναρωτιούνται γιατί δεν αφαιρούνται μόνον οι πολύποδες, αλλά απαιτείται η αφαίρεση όλης της κύστης. H απάντηση είναι ότι, αν αφαιρεθούν μόνον οι πολύποδες, σταδιακά θα ξαναδημιουργηθούν, ακριβώς επειδή υπάρχει η προδιάθεση για την ανάπτυξή τους. Μην καθυστερείτε για μεγάλο χρονικό διάστημα, π.χ. περισσότερο από 1-2 χρόνια, την απόφαση για την αφαίρεση της χολής. H διαρκής έκθεση του πολύποδα στη χολή (δηλαδή στο ερεθιστικό υγρό που εκκρίνεται από το συκώτι και «αποθηκεύεται» στην κύστη) έχει ως αποτέλεσμα το διαρκή ερεθισμό του, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες αλλοίωσής του (εξαλλαγής) σε μια επικίνδυνη (κακοήθη) μάζα κυττάρων.
3. Όταν υπάρχει φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη. Πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που απαιτεί νοσοκομειακή περίθαλψη. Τα συμπτώματα της φλεγμονής είναι ο πόνος στο δεξί μέρος της κοιλιάς, ο υψηλός πυρετός και τα συχνά ρίγη. Στην περίπτωση της φλεγμονής με ή χωρίς την ύπαρξη λίθων (χολολιθίαση), θα πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη -είτε κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης της φλεγμονής είτε μετά από λίγες εβδομάδες, αφού προηγηθεί θεραπεία με αντιβιοτικά, ανάλογα με την κρίση του γιατρού και την κλινική κατάσταση του ασθενούς.
4. Όταν υπάρχει κακοήθης όγκος. Στην περίπτωση αυτή όμως, εν αντιθέσει με όλες τις προηγούμενες, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης τις περισσότερες φορές δεν συνιστά οριστική λύση του προβλήματος. Συνήθως απαιτείται μια πιο εκτεταμένη χειρουργική αντιμετώπιση και θεραπεία, ενώ μετά την επέμβαση επιβάλλεται η διαρκής παρακολούθηση του ασθενούς.
Πότε δεν αφαιρείται η χοληδόχος κύστη
● Όταν σε έναν τυχαίο έλεγχο βρεθούν πέτρες στη χοληδόχο κύστη οι οποίες όμως δεν προκαλούν καμία ενόχληση στον ασθενή. Στην περίπτωση αυτή η απόφαση για το αν θα αφαιρεθεί ή όχι η χολή λαμβάνεται μετά από τη μελέτη πολλών παραμέτρων (ηλικία του ασθενούς, ύπαρξη άλλων προβλημάτων υγείας, μέγεθος πέτρας) και τη διεξοδική ενημέρωση του ασθενούς από το χειρουργό.
● Όταν στο εσωτερικό της χολής έχει δημιουργηθεί «λάσπη», που μπορεί να σημαίνει ότι στη χοληδόχο κύστη έχουν αναπτυχθεί πολύ ψιλές πέτρες σαν άμμος ή ότι η σύσταση της χολής (του υγρού) είναι ιδιαίτερα πυκνή. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος επέμβασης, αλλά συνιστάται η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς με υπερηχογραφήματα περίπου κάθε έξι μήνες.
● Όταν στο εσωτερικό της χολής έχουν αναπτυχθεί οι λεγόμενοι χοληστερινικοί πολύποδες. Tα μορφώματα αυτά δημιουργούνται από τις διαρκείς εναποθέσεις λιπωδών ουσιών στη χοληδόχο κύστη. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός θα σας συστήσει να ακολουθήσετε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και θα σας παρακολουθεί, ζητώντας σας να κάνετε τακτικά υπερηχογραφήματα. O απώτερος στόχος της θεραπείας είναι η διάλυση του χοληστερινικού πολύποδα και η αποφυγή της χειρουργικής αφαίρεσής του.
● Όταν το πρόβλημα που έχει η χοληδόχος κύστη είναι σε οξεία φάση. Mε άλλα λόγια, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν να αφαιρείται η χολή όταν το πρόβλημα είναι «εν ψυχρώ» και όχι «εν θερμώ». Όταν, λόγου χάρη, εντοπίζουν μέσω του υπερηχογραφήματος πέτρες στη χολή, συμβουλεύουν τον πάσχοντα να προγραμματίσει τη χειρουργική επέμβαση όσο οι πέτρες δεν του προκαλούν οξείες ενοχλήσεις, διαφορετικά μπορεί να οδηγηθεί εσπευσμένα στο χειρουργείο.
Χολοκυστεκτομή
Συνήθως η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης γίνεται με λαπαροσκοπική επέμβαση. H εγχείρηση γίνεται με ολική αναισθησία και αφήνει τρία μικρά σημάδια στην κοιλιά 5-10mm. Περίπου δύο μέρες μετά την επέμβαση θα είστε σε θέση να επιστρέψετε στην εργασία σας. H κλασική μέθοδος αφαίρεσης της χολής (με ανοιχτό χειρουργείο) δεν προτιμάται πλέον, επειδή είναι πιο επεμβατική, αφήνει ευδιάκριτα σημάδια στην κοιλιά και απαιτεί περισσότερες μέρες νοσηλείας μετά την επέμβαση (περίπου 4-5 μέρες). Τι χάνω τελικά από την αφαίρεση της; Αν και συνηθίζουμε να μιλάμε για την αφαίρεση της χολής, θα πρέπει να πούμε ότι ουσιαστικά το όργανο που αφαιρείται είναι η χοληδόχος κύστη. Πρόκειται για την αποθήκη της χολής, δηλαδή του ερεθιστικού υγρού που εκκρίνει το συκώτι και το οποίο βοηθά στη χημική διάσπαση των τροφών. Όταν η χοληδόχος κύστη αφαιρείται, το υγρό του ήπατος (η χολή) καταλήγει απευθείας στο δωδεκαδάκτυλο. Αν αυτό το υγρό παλινδρομήσει στο στομάχι, ενδέχεται να δημιουργήσει πρόβλημα γαστρίτιδας, το οποίο γίνεται πιο αισθητό με την πάροδο του χρόνου.
Tι πρέπει να προσέξετε μετά τη χολοκυστεκτομή:
● Nα αποφεύγετε την αυξημένη κατανάλωση καφέ και αναψυκτικών.
● Nα περιορίσετε τα πολλά καρυκεύματα και τα τηγανητά.
● Nα μασάτε καλά την τροφή σας.
Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεως είναι πραγματικά σε πολλές περιπτώσεις ένα τυχαίο εύρημα κατά την διάρκεια υπερηχογραφικού ελέγχου της άνω κοιλίας.
Η απάντηση για την αφαίρεση τους η όχι έχει να κάνει με τον ιστολογικό τύπο των πολυπόδων. Και οι δυο ακραίες απαντήσεις είτε για άμεσο χειρουργείο είτε να μην ασχοληθεί ξανά ο ασθενής με το θέμα αυτό, στερούνται επιστημονικής βαρύτητας και εξυπηρετούν άλλες σκοπιμότητες.
Στην χοληδόχο κύστη ανευρίσκονται 5 τύποι πολυπόδων και οι 3 εξ αυτών (που αποτελούν το 95% των περιπτώσεων) είναι καλοήθεις μη νεοπλασματικές ιστορίες. Οι χοληστερινικοί πολύποδες (60%), οι αδενομυοματώδεις πολύποδες(25%) και οι φλεγμονώδεις πολύποδες (10%) είναι συνήθως μικρότεροι από 10 mm και πρέπει να παρακολουθούνται με υπερηχογραφήματα ανά 6μηνο, εκτός περιπτώσεων όπου υπάρχει συμπτωματολογία. Τα αδενώματα (4%) και σπάνιες νεοπλασματικές μορφές (1%) αποτελούν τους σπανιότερους πολύποδες.
Για όλες τις μορφές των πολυπόδων ισχύει ο κανόνας να αφαιρούνται - ακόμα και αν είναι συμπτωματικοί- όταν είναι μεγαλύτεροι από 12 mm, διότι έχει αποδειχθεί πως σχεδόν όλα τα αδενώματα που περιέχουν καρκινικά κύτταρα είναι μεγαλύτερα των 12 mm.
Οι πολύποδες χοληδόχου κύστεως, τις περισσότερες φορές αποτελούν τυχαίο εύρημα σ' έναν απλό υπέρηχο κοιλίας που γίνεται για κάποιον άλλο λόγο ( πχ. άτυπα κοιλιακά άλγη κτλ. ). Τότε γεννιέται το ερώτημα, αν θα πρέπει η χοληδόχος κύστη μαζί με τον πολύποδα να αφαιρεθούν χειρουργικά, ή αν θα πρέπει ο ασθενής να παρακολουθείται με υπερήχους κατά διαστήματα. Ο βασικός κανόνας είναι ότι, αν ο πολύποδας είναι μικρότερος του ενός εκατοστού και αν τα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά συνηγορούν υπέρ καλοήθους απλού πολύποδα ή χοληστερινικού πολύποδα της χοληδόχου κύστεως, ο ασθενής μπορεί να παρακολουθείται με υπερήχους, κάθε 6 μήνες για ένα χρόνο και μετά κάθε 3 χρόνια και αν δεν αλλάξει κάτι στις διαστάσεις ή την μορφολογία του, ο ασθενής δεν χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως. Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος εδώ, μπορεί να προσφέρει πολλά και να κάνει τη διαφορά μεταξύ χειρουργείου και παρακολούθησης, γιατί "βλέπει" πολύ πιο καλά τη χοληδόχο κύστη και το περιεχόμενο της από τον απλό υπέρηχο κοιλίας, καθώς γίνεται μέσα από το στομάχι παρακάμπτοντας όλα τα φυσικά εμπόδια που αντιμετωπίζει ο απλός υπέρηχος κοιλιάς ( αέρας εντός του στομάχου κτλ. ).
Γενικές διαιτητικές οδηγίες για όσους πάσχουν από χολολιθίαση
1. Μείωση των θερμίδων του καθημερινού μενού.
2. Απαραίτητη ελάττωση της πρόσληψης ραφιναρισμένων υδατανθράκων. Η ποσότητα πρόσληψης υδατανθράκων στο καθημερινό μενού πρέπει να μην ξεπερνάει το 65% των θερμίδων.
3. Μείωση των λιπών. Η ποσότητα πρόσληψης λιπών στο καθημερινό μενού δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 50g/ημέρα. Η σύνθεσή τους είναι προτιμότερο να έχει σχέση 1:1:1 ανάμεσα σε κορεσμένα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λίπη.
4. Αύξησης πρόσληψης φυτικών ινών.
5. Αύξηση ποσότητας πρωτεϊνών, ανάλογα με τα ποσοστά των υπόλοιπων θρεπτικών στοιχείων (υδατανθράκων, λιπών).
Τροφές που επιτρέπονται στην χολολιθίαση
Αποβουτυρωμένο γάλα, αφρόγαλα χωρίς λίπος, γιαούρτι και τυρί άπαχα, σούπες χωρίς λίπος, αναψυκτικά, καφές, τσάι, κρέατα άπαχα, ψητά ή βρασμένα, πουλερικά ψητά, ψάρια άπαχα, ψητά ή βρασμένα, το λευκό του αυγού, ελεύθερα, ολόκληρο το αυγό βραστό, πατάτες ψητές ή βραστές χωρίς λίπος, όσπρια μαγειρεμένα ελαφρά χωρίς λίπος, μακαρόνια χωρίς λιπαρές σάλτσες, ψωμί χωρίς λίπος όλων των ειδών, όλα τα λαχανικά φρέσκα ή ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά, όλοι οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, φρούτα κυρίως τα εσπεριδοειδή, γλυκά και κέικ με αποβουτυρωμένο γάλα και με το λευκό του αυγού, ζελέ φρούτων, κρέμα από αποβουτυρωμένο γάλα, κράκερς, ρύζι, μέλι, μαρμελάδες, αλάτι, μουστάρδα, αρωματικά βότανα.
Τροφές που απαγορεύονται στην χολολιθίαση
Πλήρες και σοκολατούχο γάλα, γιαούρτι και τυρί από πλήρες γάλα, όλα τα οινοπνευματώδη, ρόφημα κακάο-σοκολάτας, λιπαρές σούπες, χοιρινό, λουκάνικα, σολομός, μπέικον, σαλάμι, παστουρμάς, σάντουιτς, τοστ, χάμπουργκερ, όλες οι κονσέρβες ψαριών με λίπος, πατάτες τηγανητές, πατατάκια, γαριδάκια, ζυμαρικά με λιπαρές σάλτσες, ψωμιά με λίπος, σουφλέ λαχανικών και άλλα, σοκολάτα, ξηροί καρποί, πιπέρι, όσπρια κονσερβοποιημένα με λίπος, καρύδα, ελιές, περισσότερα από 1 αυγό την ημέρα τηγανητό.
PREDICT
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου