Κύστεις ωοθηκών: Πρέπει να μας ανησυχούν;

Μια κύστη ωοθηκών είναι η συλλογή υγρού μέσα σε μια κύστη που περιβάλλεται από ένα πολύ λεπτό τοίχωμα, μέσα στην ωοθήκη. Κάθε ωοθυλάκιο που είναι μεγαλύτερο των δύο εκατοστών είναι μια κύστη ωοθηκών. Αυτές είναι οι λειτουργικές κύστεις.  Μια κύστη ωοθηκών μπορεί να είναι  μικρή όσο ένα μπιζέλι, ή μεγαλύτερη από ένα πορτοκάλι.

Οι περισσότερες κύστεις των ωοθηκών είναι  καλοήθεις. Κύστεις των ωοθηκών εμφανίζονται σχεδόν σε όλες τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, και σε ποσοστό έως 14,8% στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αν και συμβαίνουν πιο συχνά κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας μπορεί να εμφανιστούν σε γυναίκες όλων των ηλικιών.

Μερικές κύστεις των ωοθηκών μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία και πόνο. Χειρουργική επέμβαση μπορεί να απαιτηθεί για κύστεις μεγαλύτερες από 5 εκατοστά σε διάμετρο.

Υπάρχουν και οι μη λειτουργικές κύστεις:

• Δερμοειδής κύστη
• Σοκολατόχροος κύστη της ωοθήκης: Είναι μια ενδομητριοειδής κύστη, που  προκαλείται από την ενδομητρίωση  και σχηματίζεται όταν ένα μικρό κομμάτι ενδομητρικού ιστού, που είναι ο βλεννογόνος που αποτελεί την εσωτερική στιβάδα του τοιχώματος της μήτρας που αιμορραγεί, μεταναστεύει και μεγαλώνει μέσα στις ωοθήκες.
• Πολυκυστικές ωοθήκες με μικρές κύστεις γύρω κι έξω από την ωοθήκη. Μπορεί να υπάρχουν ή να μην υπάρχουν διαταραχές του ενδοκρινικού συστήματος. Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται για την διάγνωση της κατάστασης. Οι Πολυκυστικές ωοθήκες είναι κάτι διαφορετικό από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, το οποίο περιλαμβάνει και άλλα συμπτώματα εκτός από την παρουσία των κύστεων των ωοθηκών
• Ορώδες κυσταδένωμα (καλοήθης όγκος)  
• Βλεννώδες κυσταδένωμα (καλοήθης όγκος)

Πιθανά συμπτώματα κύστεων ωoθηκών: Πόνος σοβαρός ξαφνικός και απότομος ή δυσφορία στην κάτω κοιλιακή χώρα, στην λεκάνη, στον κόλπο, χαμηλά στην πλάτη και στους μηρούς που μπορεί να είναι συνεχής ή διαλείπων και είναι το πιο κοινό σύμπτωμα Πληρότητα, ένταση, πίεση, πρήξιμο, ή φούσκωμα στην κοιλιά Ευαισθησία στο στήθος Πόνος κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από την έναρξη  ή στο τέλος της εμμήνου ρύσεως Ανώμαλη περίοδος, ή μη φυσιολογική αιμορραγία της μήτρας ή κηλίδες αίματος Αλλαγή στην συχνότητα ή την ευκολία της ούρησης, αδυναμία να αδειάσει πλήρως η κύστη, ή δυσκολία  στην κινητικότητα του εντέρου λόγω της πίεσης από την κύστη στις γειτονικές της πυέλου περιοχές Αύξηση του βάρους Ναυτία ή έμετοι Κούραση Υπογονιμότητα Τριχοφυΐα προσώπου ή σώματος ή τριχωτού κεφαλής Πονοκέφαλοι Υπερηχοτομογραφικός έλεγχος κύστης ωοθήκης  Η διάγνωση των κύστεων των ωοθηκών συνήθως γίνεται είτε με το υπερηχογράφημα ή την αξονική τομογραφία. Για να αποκλειστεί η πιθανότητα παρουσίας μίας κύστης στην ωοθήκη, πρέπει να γίνει διακολπικό υπερηχογράφημα. Στην περίπτωση που υπάρχει κύστη, η φύση της αξιολογείται από την υπερηχογραφική της εμφάνιση και πολλές φορές διενεργούνται επιπρόσθετες εξετάσεις (εξετάσεις αίματος, καρκινικοί δείκτες, Μαγνητική Τομογραφία κλπ). Περίπου το 95% των κύστεων των ωοθηκών είναι καλοήθεις. Η θεραπεία των κύστεων εξαρτάται από το μέγεθος της κύστης και από τα συμπτώματα. Ο πόνος από τις κύστεις των ωοθηκών μπορεί να αντιμετωπιστεί με: Αναλγητικά, συμπεριλαμβανομένων της ακεταμινοφαίνης / παρακεταμόλης, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη, ή ναρκωτικά φάρμακα. Τα ΜΣΑΦ δουλεύουν καλύτερα όταν λαμβάνονται στα πρώτα σημάδια του πόνου. Ένα ζεστό μπάνιο, ή θερμοφόρα, ή ένα μπουκάλι ζεστό νερό εφαρμόζεται στο κάτω μέρος της κοιλιάς κοντά τις ωοθήκες για να χαλαρώσουν οι μύες και να ανακουφίσουν τυχόν κράμπες, να μειωθεί η δυσφορία  και να τονωθεί η κυκλοφορία και στις ωοθήκες. Πάγος καλυμμένος με  πετσέτα μπορεί να  χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά ως κρυοθεραπεία για την αύξηση της τοπικής κυκλοφορίας.  Η ορμονική αντισύλληψη, όπως το συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι  μπορεί να ρυθμίσει τον εμμηνορροϊκό κύκλο, να προλάβει το σχηματισμό των ωοθυλακίων που μπορούν να μετατραπούν σε κύστεις και ενδεχομένως να συρρικνώσει μια υπάρχουσα κύστη. Επίσης, περιορίζοντας την έντονη δραστηριότητα μειώνεται ο κίνδυνος ρήξης της κύστης ή της συστροφής. Κύστη ωοθήκης Οι κύστεις που παραμένουν και μετά από δύο ή τρεις κύκλους εμμήνου ρύσεως ή εμφανίζονται σε μετα- εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, μπορεί να χρειαστεί να διερευνηθούν με υπερηχογραφία και λαπαροσκόπηση, ιδίως σε περιπτώσεις που υπάρχει κληρονομικός καρκίνος των ωοθηκών . Τέτοιες κύστεις μπορεί να χρειαστούν χειρουργική βιοψία. Επιπλέον, μια εξέταση αίματος μπορεί να ληφθεί πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να ελεγχθεί το CA-125, που ένας καρκινικός δείκτης, ο οποίος συχνά βρίσκεται σε αυξημένα επίπεδα στον καρκίνο των ωοθηκών, αν και μπορεί επίσης να είναι αυξημένος από άλλες αιτίες. Όταν οι κύστεις είναι μεγάλες και εξακολουθούν να υπάρχουν, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση. Σημαντική είναι η εξασφάλιση διατήρησης της ωοθήκης μετά την αφαίρεση της κύστης. Ο τρόπος με τον οποίο θα χειριστούμε τη διάγνωση μίας κύστεως στην ωοθήκη εξαρτάται ουσιαστικά από τη φύση της κύστεως. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι κύστεις ονομάζονται απλές κύστεις και πρόκειται για ωοθυλάκια τα οποία δεν έκαναν ωορρηξία όταν έπρεπε. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν συνιστάται καμία θεραπεία και σε ποσοστό 60-80% η κύστη εξαφανίζεται από μόνη της. Εάν η κύστη επιμένει, συνιστάται η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων για μικρό χρονικό διάστημα ή, τέλος, σε περίπτωση που είναι επώδυνη, ίσως χρειαστεί η αναρρόφησή της με τοπική αναισθησία ή με ελαφριά γενική αναισθησία. Εάν η κύστη δεν είναι απλή, τότε απαιτείται η μέθοδος της Λαπαροσκόπησης για την αφαίρεσή της. Τέτοιες κύστεις περιέχουν υγρό ή βλέννη (ορώδη ή βλεννώδη κυσταδενώματα) ή αίμα (ενδομητροειδείς κύστεις). Μία άλλη κατηγορία κύστεων είναι οι δερμοειδείς κύστεις, οι οποίες περιέχουν τρίχες ή/και δόντια, μαζί με σμήγμα. Η μοναδική περίπτωση για την οποία απαιτείται κλασική επέμβαση ανοικτής κοιλιάς και όχι Λαπαροσκόπηση είναι όταν δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο η κύστη να είναι κακοήθης, γιατί μπορεί να ραγεί και να προκαλέσει ενδοπεριτοναϊκές μεταστάσεις.  PREDICT