Αρχική

Δευτέρα 22 Αυγούστου 2011

Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα



Γράφει η
Σαββούλα Μάλλιου MD, PhD
Ειδικός Παθολόγος – Ογκολόγος
Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας
PREDICT


Εμφανίζεται με ήπιο ή έντονο κοιλιακό πόνο, που συνοδεύεται από διάρροια ή δυσκοιλιότητα και αίσθημα φουσκώματος μετά τα γεύματα.
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μια χρόνια διαταραχή της λειτουργίας του εντέρου που επηρεάζεται από την ψυχολογία του ασθενούς και μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα της ζωής του
Φυσιολογικά το εντερικό περιεχόμενο προωθείται κατά μήκος του εντέρου με κανονικές περισταλτικές μυϊκές συσπάσεις. Στο ευερέθιστο έντερο οι κινήσεις αυτές είναι ακανόνιστες και ασυγχρόνιστες με αποτέλεσμα διαταραχή της προωθήσεως των κοπράνων μέσα στον αυλό του εντέρου.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η αιτία είναι ψυχολογική καθώς η διαταραχή φαίνεται να εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα που βρίσκονται κάτω από συνθήκες άγχους. Άλλοι πάλι συνδέουν την εκδήλωση του συνδρόμου με διαταραχές των ερεθισμάτων από τον εγκέφαλο ή με ανωμαλίες στο νευρικό πλέγμα του έντερου. Η διατροφή έχει επίσης συσχετιστεί με τη νόσο καθώς τα συμπτώματα φαίνεται να επιδεινώνονται από τη λήψη κάποιων τροφών και γενικότερα να επηρεάζονται από τις διατροφικές συνήθειες του ατόμου.
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου εμφανίζεται σε ποσοστό 20% στο γενικό πληθυσμό και είναι συχνότερο στις γυναίκες απ' ότι στους άνδρες. Μπορεί να παρουσιασθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι συνηθέστερο σε άτομα από 15 έως 45 ετών.
Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι ο κοιλιακός πόνος, ο οποίος μπορεί να είναι συνεχής ή με εξάρσεις και υφέσεις όπως ο κωλικός. Ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται στο ένα πλάγιο του κάτω μέρους της κοιλιάς ή να είναι διάχυτος και κατά κανόνα υποχωρεί πρόσκαιρα μετά την κένωση.
Ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από:
- διαταραχές στη συχνότητα των κενώσεων. Είναι το προέχον σύμπτωμα του ευερέθιστου εντέρου και εκδηλώνεται είτε με διάρροια με πάνω από τρεις κενώσεις την ημέρα είτε με δυσκοιλιότητα με λιγότερες από τρεις κενώσεις την εβδομάδα, είτε με εναλλαγή αυτών
- διαταραχές στη σύσταση των κοπράνων. Αυτά μπορεί να είναι είτε πολύ σκληρά είτε υδαρή και μη καλά σχηματισμένα
- την ύπαρξη βλέννας στα κόπρανα,
- αίσθημα ατελούς κένωσης του εντέρου ή επιτακτικής αφόδευσης. Στην πρώτη περίπτωση ο ασθενής νιώθει ότι το έντερο του δεν έχει αδειάσει με την κένωση και έχει την τάση να την επαναλάβει. Στη δεύτερη περίπτωση ο ασθενής νοιώθει πολύ μεγάλη ανάγκη για άμεση αφόδευση, γεγονός που στην κυριολεξία τον αναγκάζει να τρέχει στην τουαλέτα. Το σύμπτωμα αυτό είναι εντονότερο τις πρωινές ώρες και μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική ζωή του ασθενούς.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να νοιώθει κατά καιρούς ο ασθενής είναι κάποιου βαθμού ναυτία, φουσκώματα στην κοιλιά, δυσπεψία και ανορεξία. Συχνή είναι και η παρουσία συμπτωμάτων άγχους, κατάθλιψης, διαταραχής πανικού, φοβιών κ.α.
Γενικά, η βαρύτητα των συμπτωμάτων ποικίλει από άτομα σε άτομο, από την μη αξιοσημείωτη αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου μέχρι πολύ την σοβαρού βαθμού μεταβολή τους που εξουθενώνουν τον ασθενή σωματικά και ψυχικά.
Επίσης μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους ασθενείς υπάρχουν και στη διάρκεια των συμπτωμάτων. Σε μερικούς ασθενείς το σύνδρομο εκδηλώνεται μόνο σε περιόδους άγχους και μετά υποχωρεί τελείως και σε άλλους συμβαίνει χωρίς προειδοποίηση, τυχαία και δεν υποχωρεί ποτέ ολοκληρωτικά.
Οι παράγοντες που επιδεινώνουν το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου είναι:
1. Το στρες

2. Η κατανάλωση μεγάλων γευμάτων

3. Τα γεύματα πλούσια σε λίπη ή με ψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες

4. Η έμμηνος ρήση

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου αν και μπορεί να προκαλεί κοιλιακά ενοχλήματα επί πολλά χρόνια, δεν προκαλεί ουσιαστικά επιπλοκές, ούτε αποτελεί αξιόλογο κίνδυνο για την υγεία. Επομένως δεν αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης φλεγμονωδών νόσων του εντέρου ούτε του καρκίνου του εντέρου.
Έχουν ορισθεί κριτήρια τα οποία βοηθούν στην τοποθέτηση της διάγνωσης. Τα κριτήρια αυτά απαιτούν τα ακόλουθα για τη διάγνωση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου:
• Πόνος ή ενοχλήσεις στην κοιλιά για τουλάχιστον 12 εβδομάδες για περίοδο 12 μηνών που προηγήθηκαν. Οι 12 αυτές εβδομάδες δεν είναι υποχρεωτικό να είναι συνεχόμενες

• Ο πόνος ή οι ενοχλήσεις στην κοιλιά, πρέπει να έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

o Ανακουφίζονται από την αφόδευση

o Όταν αρχίζουν, παρατηρείται και αλλαγή στη συχνότητα αφόδευσης
Η διάγνωση στηρίζεται στην αναγνώριση των συμπτωμάτων που πληρούν τα κριτήρια της νόσου, στην κλινική εξέταση και σε εξετάσεις που γίνονται με σκοπό τον αποκλεισμό της πιθανότητας ύπαρξης άλλων νόσων με παρόμοια συμπτώματα όπως o καρκίνος του παχέος εντέρου, η ελκώδης κολίτιδα ή η νόσος του Crohn.
Για τη σωστή διάγνωση είναι επομένως απαραίτητο μια σειρά εξετάσεων, όπως η εξέταση κοπράνων, η ακτινογραφία ή το υπερηχογράφημα κοιλίας, η σιγμοειδοσκόπηση ή ο βαριούχος υποκλυσμός. Εάν, παρά τα παραπάνω, η διάγνωση παραμένει αβέβαιη τότε συμπληρωματικά μπορεί να γίνουν αξονική τομογραφία ή βιοψία του εντέρου.
Η θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου βασίζεται στη φύση και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων κάθε ατόμου καθώς και στην παρουσία της επίδρασης ψυχολογικών παραγόντων στην πορεία της νόσου. Επομένως η θεραπεία προσαρμόζεται στις προσωπικές ανάγκες και μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα: δίαιτα, φαρμακευτική αγωγή και ψυχολογική θεραπεία.
H αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι εξατομικευμένη. O καθένας, λοιπόν, πρέπει να εντοπίσει τι τον ενοχλεί και σε τι βαθμό. Kαλό είναι να γίνεται καταγραφή για μία εβδομάδα του φαγητού με λεπτομέρειες (για την ώρα, το είδος της τροφής, τα συμπτώματα και το πότε εμφανίζονται). H καταγραφή αυτή θα δείξει ποια τρόφιμα προκαλούν πάντα πρόβλημα και ποια όταν υπάρχει έξαρση της νόσου.

Λαχανικά
Συνήθως τα βραστά κολοκύθια, το μαρούλι, τα βρασμένα χόρτα και οι κομπόστες φρούτων γίνονται ανεκτά χωρίς πρόβλημα.

Προβιοτικά
Oρισμένες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα συμπληρώματα προβιοτικών βοηθούν στην αντιμετώπιση του ευερέθιστου εντέρου. Eνδεχομένως, λοιπόν, να βοηθήσει η λήψη ενός προβιοτικού.

Περπάτημα
H άσκηση (περπάτημα, τρέξιμο, κολύμπι) μπορεί να βοηθήσει θεαματικά. Έχει παρατηρηθεί ότι όσοι πάσχοντες ασκούνται, δεν χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή. Δοκιμάστε, λοιπόν, το έντονο καθημερινό περπάτημα (π.χ. για 20-30΄) ή κάποια άλλη αεροβική άσκηση και είναι πιθανό ότι θα υπάρξει βελτίωση.

Νερό
Απαραίτητη είναι η λήψη 2 λίτρων υγρών την ημέρα ( νερό, χυμούς, σούπες), σε συνδυασμό με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα και σαλάτες), σε φάσεις έντονης δυσκοιλιότητας. Σε φάσεις διάρροιας όμως πρέπει ν’ αποφθεχθούν οι φυτικές ίνες.

Βότανα
Tα αφεψήματα χαμομηλιού και μέντας ενδεχομένως να απαλύνουν τους σπασμούς του εντέρου και να ανακουφίσουν στη φάση της διάρροιας.

Θετικές σκέψεις και ενέργειες
Mια θετική αλλαγή στη ζωή όπως μια μετακόμιση, και η αλλαγή επαγγέλματος μπορεί να συμβάλει θεαματικά στη βελτίωση του συνδρόμου, μέχρι και στην εξαφάνισή του.

Άγχος
O κυριότερος ενοχοποιητικός παράγοντας για το ευερέθιστο έντερο είναι το στρες. Το στρες πρέπει να ελέγχεται και σε περιόδους έντονης πίεσης θέλει η διατροφή ακόμη μεγαλύτερη προσοχή.

Γεύματα
Κατάλληλα είναι τα μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έχει παρατηρηθεί ότι η κατανάλωση ενός μεγάλου γεύματος κατά τη διάρκεια της ημέρας επιδεινώνει τα συμπτώματα του συνδρόμου. Επίσης πρέπει να τηρούνται οι ώρες των γευμάτων. Mε αυτό τον τρόπο, ρυθμίζεται η λειτουργία του εντέρου.

Λίπος
Απαγορεύονται τα λιπαρά ή τα τηγανητά τρόφιμα, εάν προκαλούν φούσκωμα όπως και τα πλήρη γαλακτοκομικά, τα κρέατα, οι λιπαρές σάλτσες, τα γλυκά με σαντιγί και το βούτυρο.

Καφές
Η υπερβολική κατανάλωση καφέ ενοχλεί ορισμένους ασθενείς. Γι’ αυτό πρέπει να περιοριστούν όσα περιέχουν με καφεΐνη αναψυκτικά, τσάι, σοκολάτα κ.α.

Ύποπτες τροφές
Έχει φανεί ότι τα τρόφιμα που συνήθως επιδεινώνουν τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου είναι:
• Kυρίως τα τρόφιμα με φυτικές ίνες, όπως τα χόρτα, τα όσπρια, τα φρούτα και οι πράσινες σαλάτες.
• Λιγότερο συχνά τo τσάι, ο καφές, το κακάο και τα ανθρακούχα ποτά.
• Σπανιότερα το γάλα, το αλκοόλ, το τυρί, η σοκολάτα, το βούτυρο, οι κρέμες, το κόκκινο κρέας.
• Υπάρχουν και άλλα πολλά ακόμη τρόφιμα που ενοχλούν όπως το σουσάμι, το γιαούρτι , το σκόρδο, το κρεμμύδι, ο χυμός ντομάτας, οι σούπες, τα μπαχαρικά, οι τσίχλες (ίσως λόγω της κατάποσης αέρα) κ.α.
Με τη βοήθεια των φαρμάκων μπορεί συχνά να περιορισθούν τα διάφορα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου, ωστόσο δεν επιτυγχάνεται η ίαση της νόσου. Αν ο πόνος είναι έντονος μπορεί να δοθεί σπασμολυτική αγωγή. Αν η δυσκοιλιότητα είναι το κύριο σύμπτωμα τότε μπορεί να χορηγηθεί ήπιο καθαρτικό (υπακτικό). Αντίθετα αν το κύριο σύμπτωμα είναι η διάρροια τότε μπορεί να χορηγηθούν αντιδιαρροϊκά για την αντιμετώπιση της.
Οι ψυχολογικές θεραπείες συνήθως απευθύνονται σε ασθενείς με μεγάλης έντασης συμπτώματα και αποβλέπουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και ιδιαίτερα στη μείωση του άγχους και της υπερέντασης που φαίνεται να παίζουν ρόλο στην νόσο.
Τέτοιες είναι: η αναλυτική ψυχοθεραπεία, η γνωσιακή ψυχοθεραπεία, οι μέθοδοι χαλάρωσης, η γιόγκα και η υπνοθεραπεία. Επιπλέον βοήθεια μπορεί να προσφέρει η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Το θεραπευτικό όμως αποτέλεσμα φαίνεται μετά από τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου