H εμμηνόπαυση αποτελεί το ένα τρίτο της ζωής της γυναίκας…

Γράφει η
Σαββούλα Μάλλιου MD, PhD
Ειδικός Παθολόγος – Ογκολόγος
Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας

PREDICT

Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό γεγονός με ιδιαίτερες διαταραχές και συμπτώματα.

Αυτά μπορεί να είναι αμιγώς εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα όπως εξάψεις, εφιδρώσεις, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, κούραση, διαταραχές ύπνου, ίλιγγοι, αλλά και οιστρογονοεξαρτώμενες καταστάσεις όπως ξηρότητα και ατροφία του κόλπου, οστεοπόρωση, καρδιοαγγειακή νόσος, καρκίνος του μαστού κ.α. Η ορμονοθεραπεία μπορεί να είναι μια καλή λύση, αλλά λόγω των μακροχρόνιων επιπλοκών που προκαλούν, οι γυναίκες αναζητούν ολοένα και περισσότερο φυσικές λύσεις.

Οι φυσικές λύσεις είναι τα μη στερινοειδή φυτοοιστρογόνα, τα οποία όπως είναι γνωστό ασκούν προστατευτική δράση  στον καρκίνο του μαστού. 

Οι λιγνάνες που προέρχονται από το εκχύλισμα του λιναρόσπορου (Linum usitissimum) ανακουφίζουν από τα τυπικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και προστατεύουν τους ιστούς των μαστών. Μέσα στο ανθρώπινο σώμα μετατρέπονται σε εντερολακτόνες που σε πειραματικές μελέτες βρέθηκε ότι είναι αγωνιστές των οιστρογονικών υποδοχέων και μιμούνται τις ενέργειές τους, με αποτέλεσμα να προστατεύουν τους ιστούς των μαστών από όγκους.  Επίσης έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

Οι ισοφλαβόνες που προέρχονται από το εκχύλισμα του κόκκινου τριφυλλιού (Trifolium pretense) ανακουφίζουν κι αυτές από τα τυπικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης , αλλά βοηθούν επίσης και στη μείωση του κινδύνου των καρδιοαγγειακών παθήσεων. Οι ισοφλαβόνες μέσα στο ανθρώπινο σώμα μετατρέπονται σε ενεργές ουσίες genistein, daidzein, equol που επηρεάζουν τις ορμονικές λειτουργίες του σώματος.

Άλλα μη στερινοειδή φυτοοιστρογόνα είναι οι φαινόλες, οι φλαβανόνες, οι φλαβανόλες και οι κουμεστάνες.

Βέβαια υπάρχουν και φυτοοιστρογόνα στερεοειδή που μοιάζουν με τα οιστρογόνα του οργανισμού estrone-estriol  και περιέχονται σε μικρές ποσότητες στο ρύζι, στη γλυκόριζα, στο κουκούτσι του ροδιού, στο κουκούτσι του μήλου, στο date palm και στα French beans.

Τα φυτοοιστρογόνα δεν επηρεάζουν τα ένζυμα, τη σύνθεση πρωτεϊνών, τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, την αγγειογένεση, τη μεταφορά ασβεστίου, το ATP, τη δράση των αυξητικών παραγόντων,  τα αγγειακά και μυϊκά κύτταρα, την οξείδωση του λίπους και την διαφοροποίηση των κυττάρων.
Σύμφωνα με μία μελέτη Καναδών ερευνητών σχετικά με την περιεκτικότητα των 9 πιο κοινών φυτοοιστρογόνων στις δίαιτες δυτικού τύπου, τα τρόφιμα με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτοοιστρογόνα είναι οι ξηροί καρποί και τα διάφορα έλαια, τα προϊόντα σόγιας, τα δημητριακά και τα σιτηρά, τα όσπρια, τα προϊόντα κρέατος, τα λαχανικά, τα φρούτα, καθώς και διάφορα αλκοολούχα και μη ποτά. Το λινέλαιο, καθώς και άλλα έλαια ήταν μεταξύ των τροφών με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτοοιστρογόνα, ακολουθούμενα από τα φασόλια σόγιας και το τόφου.
Η υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτοοιστρογόνα βρίσκεται στα φασόλια σόγιας και στα προϊόντα τους (πχ, τόφου), ακολουθούν τα όσπρια, ενώ τα λιγνάνια αποτελούν κύρια πηγή φυτοοιστρογόνων στους ξηρούς καρπούς και τα έλαια (λιναρόσπορος), ενώ βρίσκονται επίσης στα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Η περιεκτικότητα των διαφόρων τροφών σε φυτοοιστρογόνα ποικίλλει σημαντικά ακόμη και μεταξύ των τροφίμων της ίδιας κατηγορίας (πχ, ροφήματα σόφιας, τόφου) και εξαρτάται από τις διαδικασίες επεξεργασίας και παραγωγής των τροφών.

Τα φυτοοιστρογόνα ανακουφίζουν από τις διαταραχές της εμμηνόπαυσης, βοηθούν στην μείωση των εξάψεων, της εφίδρωσης και του ιλίγγου, καταπολεμάει την αϋπνία, την ευερεθιστότητα, τη νευρικότητα και την ανησυχία και βοηθά στην χαλάρωση και στην συγκέντρωση. Τα φυτοοιστρογόνα ασκούν προληπτική δράση για τον καρκίνο του μαστού, υποστηρίζουν το γυναικείο ορμονικό σύστημα και είναι ωφέλιμα για το καρδιοαγγειακό σύστημα και την πυκνότητα των οστών.

Βιβλιογραφία

1. Adlercreutz H, Mazur W,.1997 Phyto-oestrogens and western diseases. Ann Med 29:95-120.
2. Knight DC, Eden JA. 1996 A rview of the clinical effects of phytoestrogens. Obstet Gynecol. 87:897-904
3. Nahas E.A. et al. Maturitas 2007 Nov 20;58(3):249-58 Epub 2007 Oct 29
4. Pruthi S et al J oc Integr Oncol. 2007 Summer;5(3)106-12