Γλαύκωμα το ύπουλο…

 Το γλαύκωμα είναι μια οφθαλμική πάθηση που  προκαλεί βλάβη του οπτικού νεύρου. Η πάθηση εμφανίζεται συνήθως και στα δύο μάτια με χρονική διαφορά και σταδιακά μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα.  Το γλαύκωμα αποτελεί παγκοσμίως τη δεύτερη αιτία τύφλωσης μετά τον καταρράκτη και την πρώτη αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης.  Περίπου 2% των ατόμων άνω των 40 ετών έχει γλαύκωμα. Η συχνότερη μορφή γλαυκώματος με ποσοστό 80% είναι το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας που στην αρχή εξελίσσεται αργά, χωρίς να δίνει συμπτώματα. Αιτία του τραυματισμού των νευρικών ινών είναι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Το οπτικό νεύρο όπως είναι γνωστό μεταφέρει τις εικόνες στον εγκέφαλο. Η διαταραχή της όρασης ξεκινά περιφερικά  και περιορίζει σταδιακά το οπτικό πεδίο του ασθενή, αλλά αυτό δεν γίνεται αντιληπτό από τον ίδιο. Ίσως μόνο αντιληφθεί κάποια σκοτώματα. Γι’ αυτό και το 50% των ασθενών δεν γνωρίζει ότι πάσχει. Έτσι αρχικά φθείρονται οι νευρικές ίνες που είναι υπεύθυνες για την περιφερική όραση. Οι κεντρικές νευρικές ίνες προσβάλλονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. Η πρώιμη ανίχνευση και θεραπεία είναι το κλειδί στο να αποφευχθεί η βλάβη στο οπτικό νεύρο και η τύφλωση από το γλαύκωμα.

Ένα καθαρό υγρό, που καλείται υδατοειδές υγρό, ρέει μέσα και έξω από το μάτι. Το καθαρό υδατοειδές υγρό, ρέει σταθερά στο εσωτερικό του οφθαλμού. Εάν η αποχετευτική γωνία του ματιού αποφραχθεί το υγρό δεν μπορεί να διοχετευθεί έξω από το μάτι. Εάν ο αποχετευτικός αγωγός αποφραχθεί το ύδωρ συγκεντρώνεται στην κοιλότητα και η πίεση ανεβαίνει. Εάν η αποχετευτική γωνία αποφραχθεί, η πίεση του υγρού μέσα στο εσωτερικό του ματιού θα αυξηθεί και μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του οπτικού νεύρου
Το χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας
Αποτελεί τη πιο συχνή μορφή γλαυκώματος. Είναι αποτέλεσμα του φαινομένου της γήρανσης. Η αποχετευτική οδός, ή αποχετευτική γωνία του ματιού, γίνεται λιγότερο επαρκής με το πέρασμα του χρόνου και η πίεση στο εσωτερικό του οφθαλμού αυξάνει σταδιακά.Εάν αυτή η αυξημένη πίεση καταλήξει σε βλάβη του οπτικού νεύρου, είναι γνωστή ως χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας. Πάνω από 90% του γλαυκώματος των ενηλίκων έχουν αυτού του είδους το γλαύκωμα.Το χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην όραση με τόσο σταδιακό και ανώδυνο τρόπο. Ένας στους έξι ασθενείς με γλαύκωμα, έχει φυσιολογική πίεση. Είναι λοιπόν πολύ σημαντική η εξέταση  με λεπτομέρεια και με κατάλληλο ηλεκτρονικό εξοπλισμό για έγκαιρη διάγνωση, ειδικά εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος.

Γλαύκωμα κλειστής γωνίας
Μερικές φορές η αποχετευτική γωνία του ματιού μπορεί να αποφραχθεί εντελώς. Στον οφθαλμό, η ίριδα μπορεί να κλείσει εντελώς την αποχετευτική γωνία.Όταν η ενδοφθάλμια πίεση ανεβαίνει γρήγορα τότε η κατάσταση καλείται οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Θολερή όραση
• Σημαντικό οφθαλμικό άλγος
• Πονοκέφαλο
• Δακτύλιους ουρανίου τόξου γύρω από τις πηγές φωτός
• Ναυτία και εμέτους

Εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως από έναν οφθαλμίατρο, το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.

Μία πιο σταδιακή και ανώδυνη απόφραξη της γωνίας καλείται χρόνιο γλαύκωμα κλειστής γωνίας. Συμβαίνει πιο συχνά σε ανθρώπους Αφρικανικής και Ασιατικής καταγωγής.

Η συχνή εξέταση των ματιών από έναν οφθαλμίατρο αποτελεί τον καλύτερο τρόπο ανίχνευσης του γλαυκώματος. Κατά την εξέταση, ο ιατρός :

• μετρά την ενδοφθάλμια πίεση (τονομέτρηση)
• ερευνά την αποχετευτική γωνία του ματιού σας (γωνιοσκόπηση)
• αξιολογεί κάθε βλάβη του οπτικού νεύρου (οφθαλμοσκόπηση)
• ελέγχει το οπτικό πεδίο του κάθε οφθαλμού (περιμετρία)

Ορισμένες από αυτές τις δοκιμασίες μπορεί να μην είναι απαραίτητες για κάθε άτομο. Μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθούν οι  εξετάσεις σε τακτική βάση, για να καθοριστεί εάν η βλάβη από το γλαύκωμα αυξάνει με τον καιρό. Τον τελευταίο χρόνο η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει αντικειμενικές εξετάσεις για γλαύκωμα. Το HRT III χρησιμοποιείται για το screening, τη διάγνωση και την παρακολούθηση της σωστής θεραπείας του γλαυκώματος. Πρόκειται για τεχνολογία που βασίζεται σε λέιζερ και ηλεκτρονικό υπολογιστή και εύκολα απεικονίζει αντικειμενικά το οπτικό νεύρο.

Η υψηλή πίεση καθαυτή δε σημαίνει ότι έχετε γλαύκωμα. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• την ηλικία
• την κοντινή όραση
• την αφρικανική καταγωγή
• οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
• Προηγούμενους τραυματισμούς στο μάτι
• Ιστορικό σοβαρής αναιμίας ή καταπληξίας (shock)

Ο οφθαλμίατρός  θα λάβει υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες προτού αποφασίσει εάν χρειάζεται θεραπεία για το γλαύκωμα ή απλή παρακολούθηση.

Κατά κανόνα, η βλάβη που προκαλείται από το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμη. Οφθαλμικές σταγόνες, χάπια, και λέιζερ ή χειρουργικές επεμβάσεις χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ή την καθυστέρηση περαιτέρω βλάβης.

Με κάθε τύπο γλαυκώματος, οι περιοδικές εξετάσεις είναι πολύ σημαντικές για την αποφυγή της απώλειας της οράσεως.

Φαρμακευτική θεραπεία
Το γλαύκωμα συνήθως ελέγχεται με οφθαλμικές σταγόνες που λαμβάνονται πολλές φορές την ημέρα, μερικές φορές σε συνδυασμό με χάπια. Αυτά τα φάρμακα μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση είτε καθυστερώντας την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού στο εσωτερικό του ματιού, είτε βελτιώνοντας τη ροή από την αποχετευτική γωνία.
Για να είναι αποτελεσματικά αυτά τα φάρμακα, θα πρέπει να τα λαμβάνονται τακτικά και σε συνεχή βάση. Είναι επίσης σημαντικό να γίνει ενημέρωση του  ιατρού για τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής γιατί μερικά αντενδείκνυνται σε γλαύκωμα.
Τα φάρμακα του γλαυκώματος μπορεί να έχουν παρενέργειες. Μερικές οφθαλμικές σταγόνες μπορεί να προκαλέσουν:

• ένα αίσθημα τσιμπήματος
• κόκκινα μάτια
• θολερή όραση
• πονοκεφάλους
• αλλαγές στον παλμό, στον καρδιακό χτύπο ή στην αναπνοή

Τα χάπια μερικές φορές προκαλούν :

• «Μυρμήγκιασμα» των δακτύλων του χεριού ή του ποδιού
• Λήθαργο
• Ανορεξία
• Ανωμαλίες στο γαστρεντερικό
• Νεφρικούς λίθους
• Αναιμία ή αιμορραγική διάθεση

Χειρουργική με λέιζερ

Οι θεραπείες με επεμβάσεις λέιζερ μπορεί να είναι αποτελεσματικές για διαφορετικούς τύπους γλαυκώματος:

Σε γλαύκωμα ανοικτής γωνίας θεραπεύεται καθαυτή η αποχέτευση. Το λέιζερ χρησιμοποιείται για να διευρύνει το αποχετευτικό άνοιγμα (γωνιοπλαστική) και να βοηθήσει στον έλεγχο της ενδοφθάλμιας πιέσεως.

Σε γλαύκωμα κλειστής γωνίας, το λέιζερ δημιουργεί ένα άνοιγμα στην ίριδα (ιριδεκτομή) για να βελτιώσει την ροή του υδατοειδούς υγρού στην αποχετευτική οδό.

Επεμβατική χειρουργική

Όταν η επεμβατική χειρουργική χρειαστεί για τον έλεγχο του γλαυκώματος, χρησιμοποιούνται μικροχειρουργικά εργαλεία για να σχηματιστεί  ένας νέος αποχετευτικός πόρος ώστε το υδατοειδές υγρό να εγκαταλείψει το μάτι. Ο νέος πόρος βοηθά στη μείωση της πιέσεως.
Παρά το γεγονός ότι οι σοβαρές επιπλοκές της μοντέρνας χειρουργικής του γλαυκώματος είναι σπάνιες, αυτές μπορεί να συμβούν, όπως και σε κάθε χειρουργική επέμβαση.

Η θεραπεία του γλαυκώματος απαιτεί  συνεργασία μεταξύ ασθενούς και γιατρού.
Οι συχνές οφθαλμολογικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν την πρόληψη της μη απαραίτητης απώλειας της όρασης. Θα πρέπει να γίνεται εξέταση:

Κάθε 3-5 χρόνια

• Σε άτομα 39 χρονών και άνω

Κάθε 1-2 χρόνια

• εάν υπάρχει γλαύκωμα σε κάποιο μέλος της οικογένειας
• σε Αφρικανική καταγωγή
• σε σοβαρό τραυματισμό του οφθαλμού στο παρελθόν
• Σε λήψη  στεροειδών σκευασμάτων.

PREDICT