Οι μικροαποτιτανώσεις είναι από τις πιο σημαντικές ενδείξεις παθήσεων του μαστού και μπορεί να αποτελέσουν πρώιμη ένδειξη καρκίνου του μαστού. Πρόκειται για εναποθέσεις ασβεστίου στο μαστό, με τη διάμετρό τους να κυμαίνεται από 0.1 έως 1 mm και εμφανίζονται είτε μόνες είτε σε ομάδες. Η ύπαρξή τους ανακαλύπτεται στην μαστογραφία, αφού δεν γίνονται αντιληπτές στην ψηλάφηση.
 |
| Ύποπτες για κακοήθεια ακανόνιστες μικροαποτιτανώσεις μαστού |
Στην μαστογραφία φαίνονται ως μικρές άσπρες κουκίδες αλλά μπορεί να παίρνουν και άλλα σχήματα. Αυτές καθ’ αυτές οι μικροαποτιτανώσεις δεν προκαλούν βλάβη στον μαστό. Όμως μερικές φορές αποτελούν το πρώτο και συχνά μοναδικό σημάδι της ανάπτυξης μιας αρχόμενης συνήθως κακοήθειας στην θέση αυτή. Η πολύ αρχική αυτή μορφή καρκίνου του μαστού ονομάζεται καρκίνωμα in situ και αναπτύσσεται εντός των γαλακτοφόρων πόρων (πορογενές καρκίνωμα in situ ή DCIS). Μερικές φορές οι αποτιτανώσεις μπορεί να συνοδεύουν κάποια μάζα καλοήθη ή κακοήθη.
Δεν συνδέονται όλες οι περιπτώσεις μικροαποτιτανώσεων με καρκίνο του μαστού. Υπάρχει πληθώρα καλοήθων καταστάσεων που οδηγεί σε σχηματισμό μικροαποτιτανώσεων όπως η σκληρυντική αδένωση, η ινοκυστική μαστοπάθεια, οι φλεγμονές, προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις, κ.α.
Ως μικροαποτιτανώσεις στη μαστογραφία χαρακτηρίζονται εκείνες που είναι μικρότερες των 0,5 mm και η ανάδειξη και η διαφοροδιάγνωσή τους προυποθέτει σωστή τεχνική, όπως:
α) Σωστή έκθεση, γιατί η υποέκθεση μπορεί να τις εξαφανίσει.
β) Σωστή πίεση του μαστού.
γ)Σωστή τοποθέτηση της γυναίκας για την ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων στο βάθος του μαστού.
δ) Μεγεθυντική λήψη κάθε ομάδας μικροαποτιτανώσεων, για την καλύτερη μελέτη του σχήματος και της κατανομής τους καθώς και την ανάδειξη δυσδιάκριτων, αμυδρών μικροαποτιτανώσεων.
Ως μικροαποτιτανώσεις στη μαστογραφία χαρακτηρίζονται εκείνες που είναι μικρότερες των 0,5 mm και η ανάδειξη και η διαφοροδιάγνωσή τους προυποθέτει σωστή τεχνική, όπως:
α) Σωστή έκθεση, γιατί η υποέκθεση μπορεί να τις εξαφανίσει.
β) Σωστή πίεση του μαστού.
γ)Σωστή τοποθέτηση της γυναίκας για την ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων στο βάθος του μαστού.
δ) Μεγεθυντική λήψη κάθε ομάδας μικροαποτιτανώσεων, για την καλύτερη μελέτη του σχήματος και της κατανομής τους καθώς και την ανάδειξη δυσδιάκριτων, αμυδρών μικροαποτιτανώσεων.
 |
| Μικραποτιτανώσεις σε Νόσο Paget του μαστού |
Αποτιτανώσεις ύποπτες για κακοήθεια όπως αναφέραμε, αναδεικνύουν μεγάλο αριθμό μη διηθητικών πορογενών καρκινωμάτων ( DCIS).
Οι ύποπτες κακοήθειας μικροαποτιτανώσεις χαρακτηρίζονται:
Α) Μορφολογικά
1)Αποτιτανώσεις δίκην εκμαγείου (BI-RADS casting type, λεπτές, γραμμοειδείς, κατακερματισμένες και διακλαδιζόμενες). Εντοπίζονται σε διατεταμένους πόρους.
2)Κοκκώδεις (BI-RADS πλειομορφικές, ετερογενείς). Είναι ανώμαλες ως προς το σχήμα, το μέγεθος και την πυκνότητα, κατανεμημένες σε ομάδες, πολύ κοντά η μία με την άλλη, σε έναν ή περισσότερους σωρούς. Σχηματίζονται στις αδενοκυψέλες των λοβιδίων.
3)Δίκην κονιορτού (BI-RADS άμορφες, αμυδρές). Είναι πολύ μικρές και εντοπίζονται στην τελική λοβιδιακή μονάδα.
Β) Τοπογραφικά έχουν
1)Κατανομή πόρου
2)Τμηματική κατανομή
3)Ασύμμετρη κατανομή
Οι μικροαποτιτανώσεις χωρίς σαφείς ακτινομορφολογικούς χαρακτήρες ταξινομούνται σε κακοήθεις ή σε ύποπτες για κακοήθεια ανάλογα με την μορφολογία και την κατανομή τους. Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται:
α) Στικτές και άμορφες ή λεπτοκοκκώδεις αποτιτανώσεις χωρίς τυπική κατανομή.
β) Αποτιτανώσεις με ήπιο έως μέτριο πλειομορφισμό.
γ) Αποτιτανώσεις χωρίς τυπική τμηματική ή λοβιακή κατανομή, ασύμμετρες που εντοπίζονται σε μία μόνο περιοχή ή δίνουν την εντύπωση ομάδας.
δ) Όλες οι άλλες αποτιτανώσεις που δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν με βεβαιότητα ως καλοήθεις ή κακοήθεις.
Η συνεχής ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε ψηφιακή απεικόνιση με καλύτερα αποτελέσματα στην ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων. Η τεχνική αυτή αναδεικνύει την σκιαγραφική αντίθεση σε πυκνό μαζικό αδένα και ελαχιστοποιεί το πρόβλημα της υποέκθεσης, που είναι σύνηθες στην συμβατική μαστογραφία. Η επεξεργασία μέσω υπολογιστή συμβάλει στην ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων και εξαλείφει την απώλεια αυτών εξ αιτίας μειωμένης προσοχής.
Οι ύποπτες κακοήθειας μικροαποτιτανώσεις χαρακτηρίζονται:
Α) Μορφολογικά
1)Αποτιτανώσεις δίκην εκμαγείου (BI-RADS casting type, λεπτές, γραμμοειδείς, κατακερματισμένες και διακλαδιζόμενες). Εντοπίζονται σε διατεταμένους πόρους.
2)Κοκκώδεις (BI-RADS πλειομορφικές, ετερογενείς). Είναι ανώμαλες ως προς το σχήμα, το μέγεθος και την πυκνότητα, κατανεμημένες σε ομάδες, πολύ κοντά η μία με την άλλη, σε έναν ή περισσότερους σωρούς. Σχηματίζονται στις αδενοκυψέλες των λοβιδίων.
3)Δίκην κονιορτού (BI-RADS άμορφες, αμυδρές). Είναι πολύ μικρές και εντοπίζονται στην τελική λοβιδιακή μονάδα.
Β) Τοπογραφικά έχουν
1)Κατανομή πόρου
2)Τμηματική κατανομή
3)Ασύμμετρη κατανομή
Οι μικροαποτιτανώσεις χωρίς σαφείς ακτινομορφολογικούς χαρακτήρες ταξινομούνται σε κακοήθεις ή σε ύποπτες για κακοήθεια ανάλογα με την μορφολογία και την κατανομή τους. Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται:
α) Στικτές και άμορφες ή λεπτοκοκκώδεις αποτιτανώσεις χωρίς τυπική κατανομή.
β) Αποτιτανώσεις με ήπιο έως μέτριο πλειομορφισμό.
γ) Αποτιτανώσεις χωρίς τυπική τμηματική ή λοβιακή κατανομή, ασύμμετρες που εντοπίζονται σε μία μόνο περιοχή ή δίνουν την εντύπωση ομάδας.
δ) Όλες οι άλλες αποτιτανώσεις που δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν με βεβαιότητα ως καλοήθεις ή κακοήθεις.
Η συνεχής ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε ψηφιακή απεικόνιση με καλύτερα αποτελέσματα στην ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων. Η τεχνική αυτή αναδεικνύει την σκιαγραφική αντίθεση σε πυκνό μαζικό αδένα και ελαχιστοποιεί το πρόβλημα της υποέκθεσης, που είναι σύνηθες στην συμβατική μαστογραφία. Η επεξεργασία μέσω υπολογιστή συμβάλει στην ανάδειξη των μικροαποτιτανώσεων και εξαλείφει την απώλεια αυτών εξ αιτίας μειωμένης προσοχής.
Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε είναι το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία μαστών.
 |
Υπερηχογράφημα.Θηλώδες καρκίνος. Επιμήκης τομή δείχνει ένα υποηχογενή όζο με αποτιτανώσεις. |
Το υπερηχογράφημα δεν αναδεικνύει καλά τις μικροαποτιτανώσεις και ο ρόλος του περιορίζεται στο να μας δείξει αν υπάρχει υποκείμενη μάζα στην περιοχή των μικροαποτιτανώσεων, που δεν φαίνεται στην μαστογραφία όταν ο μαστός είναι πολύ πυκνός.
Η μαγνητική τομογραφία δεν δείχνει καθόλου τις αποτιτανώσεις. Έχει όμως μεγάλη ευαισθησία στην ανάδειξη πιθανού διηθητικού καρκίνου, αλλά μικρότερη στην ανάδειξη του καρκίνου in situ που είναι ο συχνότερος τύπος κακοήθειας που συνδέεται με τις μικροαποτιτανώσεις.
Εφ’ όσον δεν υπάρχει βεβαιότητα για την καλοήθη αιτιολογία των μικροαποτιτανώσεων, ενδείκνυται η βιοψία. Ωστόσο, αν η υποψία για κακοήθεια είναι πολύ μικρή μπορούμε να επιλέξουμε παρακολούθηση με μαστογραφία σε σύντομο χρονικό διάστημα π.χ. ανά 4- 6 μήνες τουλάχιστον για 2 χρόνια και αν η μαστογραφική εικόνα διαφοροποιηθεί τότε να προχωρήσουμε σε βιοψία. Η βιοψία καλύτερα να γίνεται με την ελάχιστα επεμβατική μέθοδο της στερεοτακτικής βιοψίας δια ευρείας βελόνης, υπό αναρρόφηση. Η μέθοδος συχνά αναφέρεται και ως μαμμοτόμος (mammotome), αλλά υπάρχουν και άλλες συσκευές που μπορούν να κάνουν στερεοτακτική βιοψία. Πρέπει να γίνεται προεγχειρητική σήμανση της βλάβης, αφού οι μικροαποτιτανώσεις δεν φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού ούτε ψηλαφιούνται. Η σήμανση γίνεται συνήθως με συρμάτινο οδηγό, αλλά μπορεί να γίνει και με ραδιοϊσότοπο, πάντα υπό μαστογραφική καθοδήγηση. Η στερεοτακτική βιοψία δια ευρείας βελόνης υπό αναρρόφηση γίνεται με τοπική αναισθησία και απαιτεί μία ελάχιστη τομή περίπου 4-5 χιλιοστών. Σκοπός και με τους δύο τρόπους είναι το να πάρουμε ιστό από την περιοχή ενδιαφέροντος για να εξεταστεί στο μικροσκόπιο και να έχουμε μία οριστική διάγνωση.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
Οι μικροασβεστώσεις (μικροαποτιτανώσεις) είναι εναποθέσεις αλάτων ασβεστίου, διαμέτρου <1mm, στον μαστό που ανακαλύπτονται στην μαστογραφία και οφείλουν την εμφάνιση τους σε πληθώρα καταστάσεων όπως στην μαστίτιδα, στην ινοκυστική μαστοπάθεια, στα ιναδενώματα, στις κύστεις κλπ. Πιο πιθανές να συνδέονται με κακοήθεια είναι οι πολυάριθμες μικροαποτιτανώσεις που αθροίζονται σε μικρή περιοχή του μαστού (συρρέουσες) και παρουσιάζουν πολυμορφία σχήματος (δίκην σπασμένων γυαλιών). Αντίθετα διάσπαρτες στο μεγαλύτερο μέρος του μαστού με ομοιόμορφο σχήμα σαν τελείες, είναι συνήθως αποτέλεσμα σκληρυντικής αδένωσης. Ανάμεσα βέβαια σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις υπάρχουν πάρα πολλές ενδιάμεσες γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό ο Ιατρός να αναγνωρίζει ποιές από αυτές στην μαστογραφία είναι ύποπτες, ειδικά εάν δεν υπήρχαν σε προηγούμενη εξέταση και να προχωρά άμεσα σε βιοψία, όταν απαιτείται.
Οι μικροασβεστώσεις (μικροαποτιτανώσεις) είναι εναποθέσεις αλάτων ασβεστίου, διαμέτρου <1mm, στον μαστό που ανακαλύπτονται στην μαστογραφία και οφείλουν την εμφάνιση τους σε πληθώρα καταστάσεων όπως στην μαστίτιδα, στην ινοκυστική μαστοπάθεια, στα ιναδενώματα, στις κύστεις κλπ. Πιο πιθανές να συνδέονται με κακοήθεια είναι οι πολυάριθμες μικροαποτιτανώσεις που αθροίζονται σε μικρή περιοχή του μαστού (συρρέουσες) και παρουσιάζουν πολυμορφία σχήματος (δίκην σπασμένων γυαλιών). Αντίθετα διάσπαρτες στο μεγαλύτερο μέρος του μαστού με ομοιόμορφο σχήμα σαν τελείες, είναι συνήθως αποτέλεσμα σκληρυντικής αδένωσης. Ανάμεσα βέβαια σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις υπάρχουν πάρα πολλές ενδιάμεσες γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό ο Ιατρός να αναγνωρίζει ποιές από αυτές στην μαστογραφία είναι ύποπτες, ειδικά εάν δεν υπήρχαν σε προηγούμενη εξέταση και να προχωρά άμεσα σε βιοψία, όταν απαιτείται.
Επιστημονικό άρθρο
Γράφει η
ΣΑΒΒΟΥΛΑ ΜΑΛΛΙΟΥ MD, Phd
ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ
Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας
PREDICT
Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας
PREDICT
Βιβλιογραφία
- Massimo Bazzocchi,
Chiara Zuiani ,Pietro Panizza ,Chiara Del Frate ,Franca Soldano ,Miriam Isola ,Francesco Sardanelli ,Gian Marco Giuseppetti ,Giovanni Simonetti ,Vincenzo Lattanzio andAlessandro Del Maschio Contrast-Enhanced Breast MRI in Patients with Suspicious Microcalcifications on Mammography: Results of a Multicenter Trial, ARRS AJR 2006; 186:1723-1732 - BI-RADS Introduction to the Breast Imaging Reporting and Data System by Harmien Zonderland Radiology department of the Leiden University Medical Centre, Leiden, the Netherlands
- Xing Gong, Aruna A Vedula and Stephen J Glick Microcalcification detection using cone-beam CT mammography with a flat-panel imager Physics in Medicine and Biology Volume 49 Number 11 Create an alert RSS this journal
- Daniel BL, Yen YF, Glover GH, et al. Breast disease: dynamic spiral MR imaging. Radiology 1998; 209:499-509.
- Daniel BL, Jeffrey SS, Birdwell RL, Ikeda DM, Sawyer-Glover AM, Herfkens RJ. Three-dimensional shaded-surface rendering of MR images of the breast: technique, applications, and impact on surgical management of breast disease. RadioGraphics 1998; 18:483-496.
- Kuhl CK, Mielcareck P, Klaschik S, et al. Dynamic breast MR imaging: are signal intensity time course data useful for differential diagnosis of enhancing lesions?. Radiology 1999; 211:101-110.
- Holland R, Hendriks JH. Microcalcifications associated with ductal carcinoma in situ: mammographic-pathologic correlation. Semin Diagn Pathol 1994; 11:181-192.
- Stomper PC, Connolly JL. Mammographic features predicting an extensive intraductal component in early-stage infiltrating ductal carcinoma. AJR Am J Roentgenol 1992; 158:269-272.
- Stomper PC, Connolly JL. Ductal carcinoma in situ of the breast: correlation between mammographic calcification and tumor subtype. AJR Am J Roentgenol 1992; 159:483-485.
- Gogas J, Markopoulos C, Skandalakis P, Gogas H. Bilateral breast cancer. Am Surg 1993; 59:733-735.
- Roubidoux MA, Helvie MA, Lai NE, Paramagul C. Bilateral breast cancer: early detection with mammography. Radiology 1995; 196:427-431.
- Bassett LW, Cardenosa G, D’Orsi CJ, et al. Risk of risk-based mammography screening, ages 40 to 49. American College of Radiology Task Force on Breast Cancer. J Clin Oncol 1999; 17:735-738.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου