Σεξουαλική επίθεση

Όταν ένας γιατρός παίρνει ιατρικό ιστορικό σε περίπτωση επίθεσης με σεξουαλικό κίνητρο πρέπει να είναι προσεκτικός.

Οι γραπτές σημειώσεις πρέπει να είναι αντικειμενικές, ακριβείς και ευανάγνωστες, γιατί θα αποτελέσουν τεκμήριο για το δικαστήριο.

Ο βιασμός είναι ένα βίαιο και επιθετικό έγκλημα που εκφράζεται σεξουαλικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις το κίνητρο του βιαστή είναι η επικράτηση επί του θύματος παρά η επίτευξη σεξουαλικής σχέσης.

Το θύμα θα έχει ψυχολογικά προβλήματα άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα.

Στην οξεία φάση που ξεκινάει μετά την επίθεση και μπορεί να κρατήσει εβδομάδες τα θύματα μπορεί να είναι δύσπιστα, να έχουν αιμωδίες, να είναι ήμερα, να κλαίνε ή να είναι θυμωμένα.

Τα συμπτώματα της οξείας φάσης είναι:

-Αισθήματα ενοχής και ντροπής

-Φόβος δολοφονίας

-Αισθήματα εκφυλισμού και απώλειας αυτοεκτίμησης

-Αισθήματα καταράκωσης της προσωπικότητας

-Επίμονες σκέψεις

-Άγχος

-Κατάθλιψη

Οι μακροπρόθεσμες δυσκολίες του θύματος είναι μετατραυματική διαταραχή από stress.

Τα συμπτώματα είναι:

-Το θύμα ξαναζεί το τραυματικό γεγονός

-Έχει μειωμένο ενδιαφέρον για τον έξω κόσμο

-Έχει συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα

-Νιώθει δυσφορία

-Εμφανίζει αδυναμία συγκέντρωσης και συζητά συνέχεια για το επεισόδιο και τις συνέπειές του

Για τη λήψη ιατρικού ιστορικού ο γιατρός ρωτάει:

-Το ιστορικό της σεξουαλικής επίθεσης (Άτυποι τύποι σεξουαλικής επαφής, ώρα επίθεσης, βαθμό βιαιότητας και επακόλουθα συμπτώματα).

-Τις δραστηριότητες του θύματος μετά την σεξουαλική επίθεση (Αλλαγές στα ρούχα, μπάνιο, κολπικές πλύσεις, λήψη φαρμάκων)

-Πληροφορίες για τον κύκλο εμμήνου ρύσεως, την λήψη αντισυλληπτικών, τις σεξουαλικές συνήθειες, τυχόν αφροδίσια νοσήματα και για το γενικό ιατρικό ιστορικό.

Σημεία και συμπτώματα

-Ο γιατρός κάνει μια πλήρη φυσική εξέταση. Στην εξέταση πρέπει να παρευρίσκεται ένα επιθυμητό από το θύμα πρόσωπο κι ένας συνοδός του ίδιου φύλου, για την μέγιστη συναισθηματική υποστήριξη του θύματος.

-Γίνεται εξέταση των πιθανών περιοχών σεξουαλικής επαφής (κόλπος, ορθό, στόμα) και διευκρινίζεται η ύπαρξη τραύματος. Πρέπει να παρθούν δείγματα με αποστειρωμένη πιπέτα ή στυλεό. Η χρήση κολποσκοπίου, ορθοσκοπίου και οδοντιατρικών εργαλείων πρέπει να αποφεύγεται.

-Εργαστηριακός έλεγχος

-Καλλιέργεια για γονόρροια από τον ενδοτράχηλο, το ορθό και το στόμα. Σε παιδιατρικούς ασθενείς παίρνεται καλλιέργεια και από τον κόλπο.

-Εξετάσεις για σύφιλη (VDRL)

-Εξετάσεις για HIV I & II

-Εξετάσεις για ηπατίτιδα A, Β,C

-Τεστ κύησης

-Δείγμα κοπράνων σε πρωκτική επαφή

-Αίμα για στάθμη αλκοόλης και άλλων φαρμάκων αναλόγως του ιστορικού.

-Συλλέγονται όλες οι πληροφορίες και οι αποδείξεις που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στο δικαστήριο, βάσει πρωτοκόλλου:

-Φωτογραφίες και ακτινογραφίες για την επιβεβαίωση κακώσεων.

-Εξέταση του σώματος και των ρούχων του θύματος με λυχνία Wood, για ανακάλυψη παρουσίας σπέρματος, το οποίο φθορίζει.  Η εξέταση γίνεται σε σκοτεινό δωμάτιο.

-Λαμβάνονται δείγματα εξέτασης σπέρματος, από τον κόλπο, το ορθό (έως 48 ώρες μετά την σεξουαλική επίθεση) και το στόμα (μέχρι 6 ώρες). Γίνεται πλύση των ύποπτων περιοχών με φυσιολογικό ορό και στη συνέχεια γίνεται αναρρόφηση του εκπλύματος. Χρησιμοποιούνται στυλεοί, που έχουν εφυγρανθεί με φυσιολογικό ορό.

-Για τον έλεγχο ύπαρξης σπερματοζωαρίων, ετοιμάζεται ένα νωπό παρασκεύασμα από τις εκκρίσεις και μικροσκοπείται σε μεγάλη μεγέθυνση και χαμηλό φωτισμό. Μετρείται ο αριθμός των ακίνητων και κινητών σπερματοζωαρίων ανά οπτικό πεδίο.

-Λαμβάνονται μόνιμα παρασκευάσματα από τις εκτεθείσες περιοχές και γίνεται εξέταση Παπανικολάου και χρώση Gram.

-Ελέγχονται τα δείγματα για όξινη φωσφατάση, από τις περιοχές που φθορίζουν.

Οι στειλεού και οι εκκρίσεις πρέπει να τοποθετηθούν σε αριθμημένα και σκεπασμένα σωληνάρια και να τοποθετηθούν στο ψυγείο.

-Όταν δεν είναι γνωστός ο υπεύθυνος του βιασμού, χτενίζονται τα μαλλιά του εφηβαίου θύματος και μαζεύονται οι τρίχες. Επίσης συλλέγεται το περιεχόμενο των νυχιών του θύματος και οι εκκρίσεις για αναζήτηση του DNA του υπεύθυνου.

-Η ψυχολογική υποστήριξη των θυμάτων μειώνει το συναισθηματικό τους τραύμα. Ο ιατρός ενδυναμώνει  το θύμα, ενημερώνει τους γονείς και συζητά τις ανησυχίες τους.

Αν οι κακώσεις των γεννητικών οργάνων είναι εκτεταμένες  αποκατάσταση των βλαβών πρέπει να γίνει με γενική αναισθησία. Επίσης γίνεται αντιτετανικό εμβόλιο.

Πρόληψη κύησης μπορεί να γίνει μέχρι και 72 ώρες μετά το βιασμό, αν το θύμα δεν παίρνει αντισυλληπτικά και είναι στη μέση του κύκλου. Δίνεται αιθυνυλοιστραδιόλη 2,5mg την ημέρα για 5 ημέρες.  Η ασθενής ενημερώνεται για τις ναυτίες και τους εμέτους που μπορεί να έχει, καθώς και ότι το φάρμακο δεν έχει 100% αποτελεσματικότητα. Εναλλακτική λύση με λιγότερες παρενέργειες είναι η χρήση 1mg nogestrel & 100 μg αιθυνυλ-οιστραδιόλη, 2 χάπια στην αρχή και 2 χάπια αργότερα. Αν δεν πετύχει η θεραπεία θα γίνει έκτρωση. Τα χάπια αυτά θα προκαλέσουν βλάβη στο έμβρυο γι’ αυτό χορηγούνται μόνο όταν η γυναίκα αποφασίσει να μην κρατήσει το παιδί αν είναι έγκυος. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με οιστρογόνα δίνονται και αντιεμετικά.

Προφύλαξη για αφροδίσια γίνεται σε ενδείξεις. Η τετρακυκλίνη ( 500mg 4 φορές/μέρα) ή  δοξυκυκλίνη ( 100mg 2 φορές/ημέρα)  για 7 ημέρες είναι αποτελεσματική. Οι έγκυες πρέπει να λαμβάνουν αμοξυκιλλίνη 3g  με προβενεσίδη 1g  και μετά ερυθρομυκίνη 500mg  για 7 ημέρες.

Οι καλλιέργειες για γονόκοκκο επαναλαμβάνονται σε μια εβδομάδα. Εξέταση για σύφιλη γίνεται σε 8 εβδομάδες. Επίσης γίνεται τεστ κύησης ξανά. Το θύμα παραπέμπεται σε ειδικό για ψυχολογική υποστήριξη.

Έλεγχος για HIV και ηπατίτιδα γίνεται στην αρχή  και την 4^η-6^η εβδομάδα και τον 3^ο -6^ο μήνα μετά το βιασμό. Σε μεγάλο κίνδυνο και όταν δεν έχουν περάσει περισσότερο από 72 ώρες από την έκθεση, δίνεται προφυλακτική αντιρετροϊκή αγωγή. Προτείνονται Stocrin σε συνδυασμό με Epivir  ή Emtriva και Retrovir  ή Viread  ή Kaletra σε συνδυασμό με Epivir  ή Emtriva και Retrovir (υπάρχουν και άλλα εναλλακτικά σχήματα). Σχεδόν όλοι είναι εμβολιασμένοι με το εμβόλιο τς ηπατίτιδας Β οπότε υπάρχει η απαραίτητη κάλυψη. Για την ηπατίτιδα C δυστυχώς δεν υπάρχει εμβόλιο. 

Το θύμα παραπέμπεται σε ειδικό για ψυχολογική υποστήριξη.

Βιβλιογραφία

1. Fisher M. et al. UK Guideline for the use of  post-exposure prophylaxis for HIV following sexual exposure. International Journal of STD & AIDS. 2006; 17:81-92. 

2. Smith D.K. et al. Antiretroviral Postexposure Prophylaxis After Sexual, Injection-Drug Use, or Other Nonoccupational Exposure to HIV in the United States Recommendations from the U.S. Department of Health and Human Services. Morbidity and Mortality Weekly Report. January 21,  2005 Vol. 54.

3. Glaser JB, Hammerschlag MR, McCormack WM: Sexually transmitted diseases in victims of sexual assault, N Engl J Med 1986, 315: 625