Ιπιλιμουμάμπη στο μελάνωμα

Η ιπιλιμουμάμπη έχει εγκριθεί στην Ευρώπη για τη θεραπεία του προχωρημένου μη χειρουργήσιμου ή μεταστατικού μελανώματος, σε ενηλίκους που έχουν λάβει προηγούμενη θεραπεία.

Είναι το πρώτο στην κατηγορία του, καινοτόμο, πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που συνδέεται και αναστέλλει εκλεκτικά το κυτταροτοξικό Τ λεμφοκυτταρικό αντιγόνο-4 (CTLA-4), το οποίο είναι θεμελιώδες στη ρύθμιση της φυσικής ανοσολογικής απάντησης.

Η ιπιλιμουμάμπη δρα ενισχύοντας την ανοσολογική απάντηση των Τ κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, ώστε να επιτρέπεται στις φυσικές άμυνες του οργανισμού να καταπολεμούν αποτελεσματικότερα τη νόσο στοχεύοντας και καταστρέφοντας τα καρκινικά κύτταρα.

Η συνολική επιβίωση είναι το καταληκτικό σημείο που αποτελεί τον χρυσό κανόνα για τις κλινικές μελέτες. Η ιπιλιμουμάμπη είναι η πρώτη και μοναδική θεραπεία για το μεταστατικό μελάνωμα που καταδεικνύει σημαντική βελτίωση της συνολικής και παρατεταμένης επιβίωσης ,μετά από περισσότερα από τριάντα έτη.

Έχει παρατηρηθεί σταθερότητα επιβίωσης στα 1 και 2 έτη σε δεύτερης γραμμής θεραπεία. Αυτή η παρατεταμένη διάρκεια ανταπόκρισης στην ιπιλιμουμάμπη γίνεται εμφανής από τον αριθμό των ασθενών που είναι ζωντανοί μετά από το τέλος της θεραπείας και σε ορισμένες περιπτώσεις έως τα τέσσερα και μισό έτη.

Ο μηχανισμός δράσης της ιπιλιμουμάμπης, καθώς και μια ανάλυση μιας μελέτης φάσης ΙΙ, δείχνουν ότι η ιπιλιμουμάμπη δρα ανεξάρτητα από την κατάσταση μετάλλαξης του γονιδίου BRAF.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των αναστολέων του αντισώματος CTLA-4 σχετίζονται κυρίως με το ανοσοποιητικό, λόγω της ενεργοποίησης και του πολλαπλασιασμού των Τ κυττάρων και διαφέρουν πολύ από εκείνες που παρατηρούνται με χημειοθεραπεία και άλλους στοχευμένους παράγοντες.

Με προσεκτική παρακολούθηση για τον πρώιμο εντοπισμό τους, οι περισσότερες είναι αναστρέψιμες με κατάλληλη θεραπεία.

Έως σήμερα, σχεδόν 3.000 ασθενείς σε περισσότερα από 400 κλινικά κέντρα στην Ευρώπη έχουν λάβει ιπιλιμουμάμπη μέσω του Προγράμματος Διευρυμένης Πρόσβασης (ΕΑΡ) της Bristol-Myers Squibb.

Η ιπιλιμουμάμπη παρέχει έναν νέο «θεραπευτικό πυλώνα» συστηματικής θεραπείας στην εξελισσόμενη επιστήμη της ανοσο-ογκολογίας.

Βιβλιογραφία

1. Hodi FS et al. Improved survival with ipilimumab in patients with metastatic melanoma. N Engl J Med 2010;363:711-23.
2. Jackson J et al. Assessment of association between BRAF mutation status in melanoma tumors and response to ipilimumab. J Clin Oncol 29: 2011 (suppl; abstr 2587).
3. Robert C et al. Ipilimumab plus Dacarbazine for Previously Untreated Metastatic Melanoma. N Engl J Med 2011; 364:2517-2526.
4. Tarhini AA, Iqbal F. CTLA-4 blockade: therapeutic potential in cancer treatments. Onco Targets Ther 2010;3:15-25.