Oξεία επιδιδυμίτιδα

Η οξεία επιδιδυμίτιδα εκδηλώνεται με φλεγμονή, πόνο και οίδημα στην επιδιδυμίδα.

Ο πόνος αποτελεί την κυριότερη εκδήλωση και οφείλεται στη φλεγμονή και το οίδημα του οργάνου. Η φλεγμονή και το οίδημα ρχίζουν συνήθως από την ουρά της επιδιδυμίδας και στη συνέχεια επεκτείνονται στην υπόλοιπη επιδιδυμίδα και την ορχική ουσία, ενώ παράλληλα και ο σπερματικός τόνος είναι οιδηματώδης και επώδυνος.

Η φλεγμονή στους ηλικιωμένους αποδίδεται στην παλινδρόμηση των ούρων στο σπερματικό πόρο, όταν κατά την ούρηση υπάρχει μια διαταραχή στη σύγκλιση του έξω σφιγκτήρα. 
Οι παθογόνοι μικροργανισμοί από το ουροποιητικό, που είναι υπεύθυνοι για την πρόκληση της νόσου στους ηλικιωμένους είναι το Escherichia coli και η Pseudomonas aeruginosa.
Η επιδιδυμίτιδα που προσβάλλει άνδρες ηλικίας 35 χρόνων και μικρότερους, που είναι σεξουαλικά ενεργοί, οφείλεται κατά κύριο λόγο σε σεξουαλικά μεταδιδόμενους μικροοργανισμούς. 
Η επιδιδυμίτιδα προκαλείται από τη διασπορά μικροβίων που εντοπίζονται είτε στην ουρήθρα, είτε στην ουροδόχο κύστη. Αυτή η παθολογική οντότητα δεν είναι συνήθης στα παιδιά και οι συνηθέστεροι μικροοργανισμοί που ενοχοποιούνται στους ενήλικες περιλαμβάνουν τα κολοβακτηρίδια και τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα μικρόβια όπως ο γονόκκοκος (N. Gonorrhoeae) και τα χλαμύδια (trachomatis clamydia). 
Σε μια μικρή ομάδα ασθενών και ανεξάρτητα από την ηλικία, η επιδιδυμίτιδα μπορεί να οφείλεται είτε σε συστηματικό νόσημα, όπως η φυματίωση και η βρουκέλωση, είτε σε άλλους μικροοργανισμούς που προκαλούν συστηματικά νοσήματα. 
Τέλος περιγράφεται και η επιδιδυμίτιδα μη φλεγμονώδους αιτιολογίας, η οποία είναι δευτεροπαθής, εντοπίζεται στην κεφαλή και οφείλεται στη θεραπεία με το αντιαρρυθμικό σκεύασμα αμιοδαρόνη.

Η μετάδοση των μικροβίων γίνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Εάν η αιτιολογία του προβλήματος είναι μικροβιακή, αυτή μπορεί να διαγνωσθεί εύκολα με την εξέταση του ουρηθρικού εκκρίματος και των ούρων.
Η διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνεται με τη συστροφή του όρχεως, καθώς ένα 15% των ασθενών με συστροφή σε πρώιμα στάδια αναφέρουν οίδημα μόνο στην επιδιδυμίδα, ενώ σημαντική είναι και η επιβεβαίωση των ευρημάτων της κλινικής εξέτασης με το έγχρωμο υπερηχογράφημα του οσχέου.

Η θεραπεία βασίζεται στη χρήση των αντιβιοτικών (τετρακυκλίνες - φθοριοκινολόνες) και είναι σε άμεση εξάρτηση με τον αιτιολογικό παράγοντα.  Η ανάπαυση, η χρήση των αναλγητικών και η ανύψωση των γεννητικών οργάνων για λεμφική παροχέτευση, αποτελούν τους γενικότερους θεραπευτικούς παράγοντες. 
Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται στις περιπτώσεις εκείνες όπου έχει σχηματιστεί απόστημα και έχει ως στόχο την παροχέτευσή του. 
Η επιδιδυμίτιδα που οφείλεται στην αμιοδαρόνη δεν ανταποκρίνεται στην αντιβιοτική αγωγή, καθώς δεν είναι το αποτέλεσμα φλεγμονής στην ουρήθρα ή την ουροδόχο κύστη. Η μείωση της δόσης του φαρμάκου αποτελεί και τη λύση του προβλήματος.

Εάν ο υπεύθυνος μικροοργανισμός είναι τα χλαμύδια (trachomatis clamydia), τότε και ο σεξουαλικός σύντροφος θα πρέπει να υποβάλλεται στον έλεγχο για την ύπαρξη ή μη του λοιμογόνου παράγοντα. Γενικά οι σεξουαλικοί σύντροφοι των τελευταίων 30 ημερών των προσβληθέντων πρέπει να εξετάζονται, να παίρνονται καλλιέργειες και να δίνεται θεραπεία. Επανεκτίμηση των ασθενών γίνεται σε 3-4 ημέρες και μετά τη συμπλήρωση της θεραπείας. Σε ασθενείς με συνυπάρχουσα κυστίτιδα ή γονόρροια πρέπει να παίρνονται καλλιέργειες και μετά τη συμπλήρωση της θεραπείας.

Η επιδιδυμίτιδα στους νεαρούς ασθενείς μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απόφραξη των πόρων και κατά συνέπεια υπογονιμότητα. 
Ο σχηματισμός αποστήματος, το έμφρακτο των όρχεων και η εμφάνιση χρόνιου πόνου στο σύστοιχο ημιόσχεο αποτελούν τις κυριότερες επιπλοκές της νόσου. 

Πηγή: Εγχερίδιο επείγουσας θεραπευτικής, Eisenberg & Copass, Πασχαλίδης