Αξονική τομογραφία καρδιάς

Η αξονική τομογραφία καρδιάς αποτελεί καινοτόμο αναίμακτη διαγνωστική μέθοδο με την οποία μπορούν να απεικονιστούν με ακρίβεια η καρδιά και τα στεφανιαία αγγεία της.  

Η ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού υλικού επιτρέπει την απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων, έτσι ώστε να είναι δυνατόν να εντοπιστούν οι στενώσεις.
Στα συστήματα αξονικής τομογραφίας, η ακτινολογική λυχνία περιστρέφεται συνεχώς γύρω από τον ασθενή. Απέναντι από την ακτινολογική λυχνία, στην άλλη πλευρά του ασθενή, βρίσκεται το σύστημα ανίχνευσης των ακτίνων Χ, το οποίο αποτελείται από πολυάριθμους μικρούς ανιχνευτές.

Στην πιο σύγχρονη γενιά αξονικών τομογράφων, η χρήση δύο λυχνιών δίνει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης 64 λεπτών τομών του σώματος, στο ήμισυ του χρόνου, σε σχέση με όλα τα υπάρχοντα συστήματα της μονής λυχνίας. Η εξέταση γίνεται χωρίς την χορήγηση φαρμάκων για την μείωση του καρδιακού ρυθμού, όπως απαιτούσαν τα συστήματα προηγούμενης γενιάς. Επίσης, είναι δυνατή και η εξέταση ασθενών με αρρυθμίες.
Η εξέταση ολοκληρώνεται σε 8 έως 10 δευτερόλεπτα, ενώ η παραμονή του εξεταζόμενου στο θάλαμο είναι από 15-20 λεπτά. Κατά την εξέταση ο ασθενής βρίσκεται σε ύπτια θέση. Σε πρώτη φάση χορηγείται σκιαγραφικό υλικό με φλεβοκαθετήρα που τοποθετείται στο βραχίονα. Κατά την χορήγηση μπορεί να παρουσιαστεί σύντομη, έντονη αίσθηση θέρμης. Αυτή συνήθως περνάει μετά από λίγα δευτερόλεπτα. Ο φλεβοκαθετήρας αφαιρείται από τον βραχίονα μισή ώρα περίπου μετά την εξέταση.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο ασθενής βρίσκεται μόνος του στην αίθουσα, αλλά έχει άμεση οπτικοακουστική επαφή με τον χειριστή του μηχανήματος.

Η αξονική τομογραφία καρδιάς ενδείκνυται σε ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν μεν χαρακτηριστικά συμπτώματα στεφανιαίας νόσου, αλλά παρουσιάζουν πολλούς προδιαθεσικούς παράγοντες για ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου, όπως αυξημένη χοληστερόλη αίματος, αυξημένες τιμές αρτηριακής πίεσης ή παρουσία σακχαρώδους διαβήτη. Ενδείκνυται, επίσης, σε καπνιστές, υπέρβαρους καθώς και άτομα με καθιστική ζωή και ηλικία μεγαλύτερη των 50 ετών. Η εξέταση ενδείκνυται επίσης όταν άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως π.χ. η δοκιμασία κόπωσης ή το σπινθηρογράφημα καρδιάς, απέφεραν ασαφή ευρήματα. Επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα ελέγχου της ροής του αίματος στα στεφανιαία αγγεία μετά από επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass).
Η αξονική τομογραφία καρδιάς πρέπει να διενεργείται μετά από πλήρη κλινική εξέταση από ιατρό καρδιολόγο

Η αξονική τομογραφία των πολλαπλών τομών κατάφερε να απεικονίσει ευκρινώς τις στεφανιαίες αρτηρίες με υψηλή πιστότητα, η οποία προσεγγίζει το 95%. Δηλαδή είναι δυνατόν σήμερα να μελετήσουμε την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς με ευκρίνεια εντυπωσιακή. Η μέθοδος αυτή δεν απεικονίζει μόνον τη στένωση μιας αρτηρίας, την οποία άλλωστε απεικονίζει και η κλασική στεφανιογραφία, αλλά απεικονίζει το σύνολο της αθηροσκληρωτικής πλάκας. Δηλαδή απεικονίζει όλη τη βλάβη μέσα στο τοίχωμα, προτού ακόμα εμφανιστεί και δημιουργήσει τη στένωση της στεφανιαίας αρτηρίας. Έτσι είναι δυνατόν να αρχίσει έγκαιρα η θεραπεία της σταθεροποίησης της αθηροσκληρωτικής πλάκας, η οποία ελαττώνει το ποσοστό των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου και του αιφνίδιου θανάτου σε επίπεδα που πλησιάζουν το 40%.
Εύλογα όμως τίθεται το ερώτημα του ποιος είναι ο πραγματικός κίνδυνος από την ακτινοβολία κάθε διαγνωστικής απεικονιστικής μεθόδου που χρησιμοποιεί ο ιατρός. Αναμφισβήτητα αυτός που υποβάλλεται σε απλή ακτινογραφία δέχεται πολύ μικρότερη ακτινοβολία από αυτόν που υποβάλλεται σε εξέταση στεφανιογραφίας, είτε με την κλασική μέθοδο είτε με την αξονική τομογραφία.
Διάφοροι ερευνητές ισχυρίζονται ότι η αξονική τομογραφία αυξάνει κατά 1% την πιθανότητα κάθε ανθρώπου να πάθει καρκίνο. Άλλοι πάλι ερευνητές ισχυρίζονται ότι διπλασιάζεται η πιθανότητα καρκίνου σε εκείνον που υποβάλλεται σε αξονική τομογραφία. Στην πραγματικότητα όμως, δεν υπάρχουν ακριβείς αριθμοί. Οι αριθμοί προκύπτουν από μελέτες που έγιναν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ύστερα από τους ατομικούς βομβαρδισμούς. Όμως οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές όταν πρόκειται για ακτινοβολία που προέρχεται από ιατρικές εξετάσεις που έχουν διαχρονική αθροιστική δοσολογία ή προέρχεται από ατομικό βομβαρδισμό. Τελευταία δημοσιεύθηκε μία μελέτη σε ένα από τα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά («New England Journal of Medicine») σχετική με τους κινδύνους της ακτινοβολίας της αξονικής τομογραφίας, όπου εκεί ιδιαιτέρως επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τους ασθενείς νεαρής ηλικίας και μάλιστα στα παιδιά. Στην ίδια μελέτη επισημαίνεται ότι το 1/3 των αξονικών τομογραφιών δεν δικαιολογούνται επαρκώς επιστημονικά και υπολογίζουν ότι 20 εκατομμύρια ενήλικοι και περί το 1 εκατομμύριο παιδιά στις ΗΠΑ υποβάλλονται αδικαιολόγητα σε αξονικές τομογραφίες.
Η τεχνολογία επιχειρεί διαρκώς να βελτιώσει τα μηχανήματα της αξονικής τομογραφίας, ενώ παράλληλα οι ιατροί θα πρέπει να ζητούν αξονική τομογραφία μόνον όπου πραγματικά κρίνεται απαραίτητη και αναγκαία.

Όσον αφορά την αξονική τομογραφία των στεφανιαίων αρτηριών, πρέπει να γίνεται εκεί όπου πραγματικά ενδείκνυται. Δεν χρειάζεται να επαναλαμβάνεται με βάση τα σημερινά δεδομένα, εάν δεν παρέλθει επαρκής χρόνος. Η πενταετία θεωρείται ένα καλό και ασφαλές χρονικό διάστημα.