Παχυσαρκία και καρκίνος

Απειλή για το μέλλον αποτελεί η παχυσαρκία καθώς θεωρείται παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση διαφόρων τύπων...καρκίνου (μαστού, ενδομητρίου, ωοθηκών , ορθοκoλικού, νεφρού , παγκρέατος, χοληφόρων αγγείων, ήπατος και προστάτη) ενώ ο αριθμός των παχύσαρκων ατόμων αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το 2030 το 30% στην Ευρώπη θα είναι παχύσαρκοι, ενώ τα αποτελέσματα στατιστικής έρευνας αμερικανικού ινστιτούτου για την μελέτη του καρκίνου έδειξαν, ότι μόνο ένας στους τέσσερις γνωρίζει ότι η παχυσαρκία είναι παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες θεωρούν ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους ή της παχυσαρκίας και του αυξημένου κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου σε διάφορες θέσεις, όπως επίσης και της θνησιμότητας από διαφόρους καρκίνους. Οι υπέρβαροι με Δείκτη Μάζας Σώματος 25-30 έχουν 9% επιπλέον κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο και οι παχύσαρκοι με Δείκτη Μάζας Σώματος πάνω από 30 έχουν 34% επιπλέον κίνδυνο, σε σχέση με εκείνους που έχουν φυσιολογικό βάρος (Δείκτη Μάζας Σώματος λιγότερο από 25).  Η θνησιμότητα από καρκίνο αυξάνεται ανάλογα με την ποσότητα του λιπώδους ιστού και είναι 52% μεγαλύτερη στους άντρες και 62% στις γυναίκες με παθογόνο παχυσαρκία, δηλαδή με Δείκτη Μάζας Σώματος μεγαλύτερο από 40. Σύμφωνα με το International Agency for Research on Cancer υπάρχουν ενδείξεις ότι ο έλεγχος του σωματικού βάρους ασκεί προληπτική επίδραση στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, του ενδομητρίου, του νεφρού και του αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου. Φαρμακευτική θεραπεία Φάρμακα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας άρχισαν να χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του ΄50, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 άρχισαν να κυκλοφορούν νέα σκευάσματα, τα περισσότερα από τα οποία είχαν ανορεξιογόνες ιδιότητες. Η αναγκαιότητα για την χορήγηση φαρμάκων προέκυψε από το γεγονός ότι σε μακροχρόνια βάση η συμβατική υγιεινοδιαιτητική θεραπεία έχει υψηλά ποσοστά αποτυχίας που φτάνουν το 85%. Ενδείξεις για τη χορήγηση φαρμάκων είναι Δείκτης Μάζας Σώματος πάνω από 30 όταν δεν υπάρχουν επιπλοκές ή πάνω από 27 με επιπλοκές. Τα φάρμακα πρέπει να συστήνονται αν έχει αποτύχει η απώλεια βάρους με δίαιτα, άσκηση και τροποποίηση συμπεριφοράς. Για να κριθεί αποτελεσματικό ένα φάρμακο η απώλεια βάρους πρέπει να είναι της τάξης του 10% του αρχικού. Τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας ταξινομούνται σε:  1) Ανορεξιογόνα (κατεχολαμινεργικά, σεροτονινεργικά, ριμόναμπατ, σιμπουρταμίνη, λεπτίνη)  2) Αναστολείς της εντερικής απορρόφησης (ορλιστάτη, ακαρβόζη) και  3) Θερμογενετικά (θυρεοειδικές ορμόνες, εφεδρίνη, καφεΐνη GH , β3-αδρενεργικοί αγωνιστές). Από τα φάρμακα αυτά τρία έχουν πάρει επίσημη έγκριση και χρησιμοποιούνται και στη χώρα μας. Η ορλιστάτη, η σιμπουρταμίνη και το ριμόναμπαντ. Όπως επισημαίνουν η ειδικοί, η χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου κατά της παχυσαρκίας έχει νόημα μόνο αν συνοδεύεται με παράλληλη τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς.  Νέο φάρμακο που αναστέλλει τις εντερικές λιπάσεις είναι η σετιλιστάτη. Υπό μελέτη βρίσκονται και φάρμακα που επηρεάζουν τη θερμογένεση και το μεταβολισμό θρεπτικών ουσιών. Χειρουργική αντιμετώπιση  Η χειρουργική θεραπεία, είναι η μόνη θεραπεία η οποία στις περιπτώσεις νοσογόνου παχυσαρκίας προσφέρει μόνιμη και αποτελεσματική επίλυση με πολύ μικρή θνητότητα, ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες και προσφέρει μόνιμη και διαρκή απαλλαγή του πάσχοντα από το υπερβάλλον βάρος και τις συνέπειές του. Οι εγχειρήσεις που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας είναι: 1) Ο ρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος,  2) Η επιμήκης γαστρεκτομή,  3) Γαστρική παράκαμψη και  4) Χολοπαγκρεατική εκτροπή.  Οι δύο πρώτες εγχειρήσεις περιορίσουν την ποσότητα της τροφής που μπορεί να καταναλώσει ο πάσχων. Οι άλλες δύο συνδυάζουν τον περιορισμό της πρόσληψης τροφής με την ελαττωμένη απορρόφηση γιατί παρακάμπτουν ένα τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα με αποτέλεσμα την δυσαπορρόφηση των τροφών ή και την αναστολή της όρεξης. Σήμερα όλες οι προαναφερόμενες εγχειρίσεις είναι δυνατόν να γίνουν λαπαροσκοπικά, πράγμα το οποίο βελτιώνει τόσο τον μετεγχειρητικό πόνο όσο και το αισθητικό αποτέλεσμα, ενώ παράλληλα δίνει στον ασθενή τη δυνατότητα να φύγει από το νοσοκομείο πολύ γρηγορότερα σε σύγκριση με τις κλασικές εγχειρίσεις. Τα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία έχουν έξι φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του φάρυγγα σε σχέση με τους ανθρώπους φυσιολογικού βάρους, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε σε βρετανικό επιστημονικό περιοδικό. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία και περιελάμβανε την εξέταση 793 ανθρώπων με καρκίνο του οισοφάγου, οι οποίοι συγκρίθηκαν με 1.580 άλλους ανθρώπους κοινού τόπου διαμονής και ηλικίας. Ο κίνδυνος εκδήλωσης αυτής της μορφής καρκίνου ήταν υψηλότερος στα άτομα που εμφάνιζαν αντίστροφη ροή γαστρικού οξέος, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση όγκων.  Ένας άλλος όμως παράγοντας επικινδυνότητας είναι η παχυσαρκία. Τα άτομα με δείκτη μάζας σώματος της τάξης του 40 κινδυνεύουν έξι φορές περισσότερο από αυτά με δείκτη μάζας σώματος 18,5 έως 25. Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά ενός ατόμου με το τετράγωνο του ύψους του σε μέτρα. Ο συνδυασμός παχυσαρκίας και αντίστροφης ροής γαστρικού οξέος αυξάνει τον παράγοντα κινδύνου κατά 16. Σύμφωνα με τη μελέτη, η παχυσαρκία ενεργοποιεί αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης στον οργανισμό που με τη σειρά της αυξάνει την παραγωγή μιας άλλης ορμόνης που προκαλεί τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, αλλά και παρεμποδίζει την απόπτωση, τη διαδικασία δηλαδή κατά την οποία ένα ελαττωματικό κύτταρο στην ουσία αυτοκτονεί. Αυτή η συνθήκη ευνοεί την ανάπτυξη καρκίνου.