Διφωσφονικά και οστεονέκρωση γνάθου

Τα διφωσφωνικά (Fosamax, Bonviva, Actonel κ.α) χορηγούνται από το στόμα σε ασθενείς για την πρόληψη και για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης και της ασθένειας Paget των οστών και για τη θεραπεία και την πρόληψη σε μερικές περιπτώσεις των οστικών μεταστάσεων από καρκίνο όπως του μαστού, προστάτη, πνεύμονος και του πολλαπλού μυελώματος (Pamidronate, Zometa κ.α.) ενδοφλεβίως.

Οστεονέκρωση των γνάθων από τη λήψη διφωσφονικών ορίζεται ως η παρουσία αποκαλυμμένου νεκρού οστού στη γναθοπροσωπική περιοχή που επιμένει για περισσότερο απο 8 εβδομάδες σε ασθενή, χωρίς ιστορικό ακτινοβολίας στην περιοχή, αλλά με προγενέστερη ή τρέχουσα θεραπεία με διφωσφονικά. Η επίπτωση της οστεονέκρωσης από λήψη διφωσφονικών σε ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα, καρκίνο του μαστού και καρκίνο του προστάτη αναφέρεται 3-11% και 7-21% στις αναδρομικές και τις προοπτικές μελέτες, αντίστοιχα.

Τα διφωσφωνικά είναι σημαντική θεραπεία και προσφέρει πολλά οφέλη στους ασθενείς όπως προστασία από τον πόνο, από τα κατάγματα και από την ακινησία και σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες πρόληψη της μεταστατικής νόσου στα οστά. 

Παρόλα αυτά είναι ο φόβος και ο τρόμος των οδοντιάτρων, γι’ αυτό οι ασθενείς που πρόκειται να λάβουν διφωσφωνικά πρέπει να ενημερώνονται πριν την έναρξη της λήψης  τους  για την σημαντική πιθανή παρενέργεια της οστεονέκρωσης της γνάθου. Οι ιατροί που χορηγούν τα διφωσφωνικά, όταν αυτά πρέπει να χορηγηθούν απαραίτητα, ενημερώνουν τους ασθενείς να επισκεφτούν τον οδοντίατρο για να ολοκληρώσουν τυχόν οδοντιατρικές εργασίες. Επίσης τους ενημερώνουν ότι πρέπει να αναφέρουν πάντα στον οδοντίατρό τους την φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν (διφωσφωνικά, ανταιμοπεταλιακά,χημειοθεραπευτικά κ.α).

Η οστεονέκρωση της γνάθου είναι μια γνωστή και σπάνια κατάσταση με καταστροφή της γνάθου ο μηχανισμός της οποίας είναι πολυπαραγοντικός, αλλά όχι πλήρως διευκρινισμένος από τους επιστήμονες.

Παρουσιάζεται με πόνο, διόγκωση, μόλυνση των ούλων ή της γνάθου, ουλίτιδα που δεν θεραπεύεται, χαλαρότητα των δοντιών, αιμωδίες της γνάθου, ξηροστομία, και αποκάλυψη του οστού στη γνάθο.

Οι περισσότερες περιπτώσεις οστεονέκρωσης της γνάθου συμβαίνουν μετά από οδοντιατρικές παρεμβάσεις όπως εξαγωγές δοντιών ή άλλες χειρουργικές επεμβάσεις στη γνάθο.

Η διάγνωσή της γίνεται με ακτινογραφίες, βιοψία και καλλιέργειες. 

Η θεραπεία της οστεονέκρωσης περιλαμβάνει στοματικές πλύσεις με αντισηπτικά, αντιβιοτικά, χειρουργική αφαίρεση του τραυματισμένου ιστού και οστού. Προσοχή πρέπει να αποφεύγεται η εκτεταμένη αφαίρεση της μόλυνσης, γιατί μπορεί να χειροτερέψει τη νέκρωση. Η πρόληψη κι εδώ είναι η καλύτερη λύση και περιλαμβάνει την καλή στοματική υγιεινή και τις τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο.

Πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση κι εξατομικευμένη θεραπεία της οστεονέκρωσης.

-Σχολαστικός έλεγχος από τον οδοντίατρο πριν την έναρξη της θεραπείας με διφωσφωνικά.

-Τακτικός έλεγχος από τον οδοντίατρο κατά τη διάρκεια της θεραπείας με διφωσφωνικά.

-Ενημέρωση του οδοντίατρου για τη λήψη διφωσφωνικών.

-Οι οδοντιατρικές εργασίες όπως οι εξαγωγές και η τοποθέτηση εμφυτευμάτων πρέπει να γίνουν από τους οδοντίατρους πριν την έναρξη των διφωσφωνικών.

-Οι οδοντοστοιχίες πρέπει να ρυθμιστούν σωστά ώστε να μην πιέζουν την γνάθο πριν την έναρξη των διφωσφωνικών.

-Σε περίπτωση αιμορραγίας των ούλων, πόνου, αιμωδίας των ούλων και των δοντιών ή μόλυνσης πρέπει να ενημερώνουν οι ασθενείς και τον θεράποντα ιατρό αλλά και τον οδοντίατρο.

-Ο θεράπων ιατρός και ο οδοντίατρος πρέπει να βρίσκονται σε άμεση επικοινωνία για την αντιμετώπιση του ασθενούς που λαμβάνει διφωσφωνικά.

-Απαραίτητη είναι η διατήρηση άριστης στοματικής υγιεινής σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντίατρου για να μειωθεί ο κίνδυνος για επιμόλυνση.

Συμπερασματικά η μικρή πιθανότητα να συμβεί οστεονέκρωση της γνάθου μπορεί να ελαχιστοποιηθεί με την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και εξατομικευμένη θεραπεία και πιο συγκεκριμένα με τον προληπτικό οδοντιατρικό έλεγχο, τον τακτικό οδοντιατρικό έλεγχο μετά την έναρξη της θεραπείας και την αποφυγή των χειρουργικών επεμβάσεων στα δόντια και στη γνάθο μετά την έναρξη της θεραπείας με διφωσφωνικά.