Σύγχρονα φάρμακα φτιαγμένα από τη φύση

Η φύση υπήρξε η κυριότερη πηγή φαρμάκων για πάρα πολλούς αιώνες. Ακόμη και σήμερα περισσότερο από το 25%  των φαρμάκων που διατίθενται στην αγορά  προέρχεται από τη φύση. 

Τα Φάρμακα δεν επιφέρουν νέες λειτουργίες στον οργανισμό. Απλά τροποποιούν την ένταση των υπαρχουσών, μέσω επίδρασης στους βιοχημικούς μηχανισμούς που ήδη υπάρχουν στο σώμα.

Επομένως κανένα φάρμακο δεν κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό που κάνει η φύση. Απλά το κάνει καταλληλότερα. Με βάση την αρχή αυτή, για να συντεθεί ένα Φάρμακο, θα πρέπει πρώτα να γίνει γνωστή η βιοχημική οδός που διαταράχθηκε, και να παρακολουθηθούν τα φυσικά μόρια του οργανισμού που προσπαθούν να επιδιορθώσουν την διαταραχή. 

Τα μόρια αυτά δεν βιοσυντίθενται απαραίτητα στον οργανισμό. Κάποια από αυτά προσλαμβάνονται με την τροφή  (πχ βιταμίνες,  ανόργανα άλατα).  Έτσι εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα ότι όλα τα Φάρμακα μοιάζουν με ουσίες που ήδη υπάρχουν στη φύση. Με βάση το σκεπτικό αυτό, ακόμα και το πιο συνθετικό φάρμακο κρύβει ένα κομμάτι της φύσης μέσα του. Το Φάρμακο όμως δεν αποτελείται μόνο από την φαρμακευτική  (δηλαδή την βιολογικά ενεργή) ουσία. Χωρίς τα έκδοχα, τις ουσίες δηλαδή που στην κυριολεξία  «πιλοτάρουν» την πορεία του Φαρμάκου στον οργανισμό δεν θα υπήρχαν ούτε Φάρμακα, ούτε Φαρμακευτική. Ακόμη και σήμερα τα περισσότερα έκδοχα προέρχονται από φυσικές πρώτες ύλες. Την ίδια στιγμή που από τα εργαστήρια βγαίνουν συνεχώς νέα μόρια που εξοπλίζουν τη φαρέτρα της Ιατρικής, τα παλιά γνωστά Φάρμακα φυσικής προέλευσης περνούν στην κοσμητολογία.   

Τα φαρμακευτικά καλλυντικά (Cosmeceuticals)  είναι πλέον γεγονός και η φαρμακευτική κοσμητολογία συναγωνίζεται την κλινική φαρμακολογία για να προσδώσει επιστημονικό υπόβαθρο ως προς την δράση των καλλυντικών (evidence based pharmaceutical cosmetology) .

Από την άλλη μεριά, πολλά γνωστά, φυσικά προϊόντα καταγράφονται ως OTC  φάρμακα.  Εάν προσθέσει κανείς στα παραπάνω τα επιτεύγματα της βιοτεχνολογίας,  από την διάθεση των προβιοτικών μέχρι την διάθεση θρομβολυτικών φαρμάκων, καθώς και βρώσιμων εμβολίων, τότε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η φύση έχει κάνει ένα δυναμικό come back  ως προς την επιρροή της στο σχεδιασμό μοντέρνων φαρμάκων.

Έτσι,  οι φυσικές πρώτες ύλες (φυτά, ζώα, βακτήρια, μύκητες, ιοί, βακτηριοφάγοι, καρκινικά κύτταρα, βλαστοκύτταρα) χρησιμοποιούνται για να μας δώσουν φάρμακα με διαφορετικούς τρόπους όπως φαίνεται στα παρακάτω παραδείγματα.

-Χρήση φυσικής πρώτης ύλης τόσο για την απομόνωση όσο και για την παρασκευή σε

βιομηχανική κλίμακα του φαρμάκου. Εάν δεν μπορεί να βρεθεί τρόπος χημικής παρασκευής της δραστικής ουσίας ή αυτός είναι πολύ ακριβός, τότε καλλιεργείται το φυτό που την παράγει και η ουσία απομονώνεται και καθαρίζεται με τις γνωστές φυσικοχημικές μεθόδους.

-Δακτυλίτιδα (Digoxin®)

-Γαλανταμίνη (Reminyl®)

-Σκοπολαμίνη (Buscopan®)

-Χρήση φυσικής πρώτης ύλης για την απομόνωση του φαρμάκου.

Το φάρμακο ανευρίσκεται σε μια φυσική πηγή, αλλά συντίθεται χωρίς παραλλαγές σε βιομηχανική κλίμακα.

-L-Dopa (Madopar®)

-Χρήση φυσικής πρώτης ύλης για την απομόνωση του φαρμακοφόρου μέρους του Φαρμάκου. Ανευρίσκεται στη φυσική πηγή ένα φάρμακο-οδηγός.  Μετά τη διαπίστωση του μέρους του φαρμάκου που είναι υπεύθυνο για τη δράση του, αφαιρούνται ή προστίθενται πλευρικές αλυσίδες με στόχο την απόκτηση του επιθυμητού προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Οι συνολικές αλλαγές στο μόριο είναι μικρές Η φυσική πηγή καλλιεργείται για την απόδοση του φαρμακοφόρου.

-Αμβροξόλη (Mucosolvan®) ,

-Τιοτρόπιο (Spiriva®),

-Ιππρατρόπιο (Atrovent®), 

-Στατίνες (Mevacor®)

-Χρήση φυσικής πρώτης ύλης για την απομόνωση του μη φαρμακοφόρου μέρους του Φαρμάκου. Ανευρίσκεται στη φύση μια χημική ουσία η οποία ενώ από μόνη της δεν είναι βιολογικά ενεργή,  διαθέτει την ικανότητα να τροποποιεί σημαντικά είτε τις φαρμακοδυναμικές είτε τις φαρμακοκινητικές ιδιότητες ενός φαρμάκου.

-Μελοξικάμη (Movatec®)

-Χρήση φυσικής πρώτης ύλης για την ανεύρεση του ενεργού μέρους της φαρμακοφόρου Ομάδας. Ανευρίσκεται στη φυσική πηγή ένα φάρμακο-οδηγός.  Μετά τη διαπίστωση του μέρους του φαρμάκου που είναι υπεύθυνο για τη δράση του, αφαιρούνται ή προστίθενται πλευρικές αλυσίδες με στόχο την απόκτηση του επιθυμητού προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Οι συνολικές αλλαγές στο μόριο είναι τόσο εκτεταμένες που απαιτούνται σοβαρές γνώσεις φαρμακευτικής χημείας για να διακριθεί η ομοιότητα.  Η φυσική πηγή δεν καλλιεργείται για την απόδοση του ενεργού μέρους του φαρμακοφόρου.

-Ξυλοκαϊνη (Procaine®)

-Καπτοπρίλη (Capoten®), και γενικά όλα τα αντυπερτασικά της κατηγορίας των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης.

-Σιλντεναφίλη (Viagra®))

-Χρήση φυσικής πρώτης ύλης ως ενεργού καθοριστικού αντιδραστηρίου στην σύνθεση του φαρμάκου. Η φυσική πηγή δεν διαθέτει κανένα φάρμακο, αλλά χρησιμοποιείται ζωντανή στην χημική σύνθεση ενός φαρμάκου. Η σημασία του σταδίου αυτού της σύνθεσης είναι τόσο καθοριστική διότι χωρίς τον ζωντανό οργανισμό δεν θα ήταν επιθυμητή η σύνθεση του φαρμάκου, με κανένα άλλο τρόπο.

-Κορτικοστεροειδή (Solumedrol®)

-Ομοιοπαθητική 

-Ο ζωντανός οργανισμός ή τμήματα του χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού μας απέναντι στον συγκεκριμένο εισβολέα (Εμβόλια) 

-Φαρμακευτική κοσμητολογία.  

Χρήση εκχυλισμάτων φυτών ή δραστικών φαρμάκων φυσικής προέλευσης με στόχο την αποδεδειγμένα κλινική χρήση του καλλυντικού (Gel καφεΐνης στην κυτταρίτιδα κλπ).

-Φαρμακοτεχνία.  

Χρήση φυσικών πηγών ως εκδόχων φαρμάκων. (Μικροκρυσταλλική κυτταρίνη (avicel®)).

-Η φυσική πηγή δίνει τα γονίδια της για την παραγωγή φαρμάκου.

Vampire bat t-PA (Metalyse®)

-Η φυσική πηγή ενσωματώνει στα γονίδια της διάφορα γονίδια που οδηγούν σε σχηματισμό

φαρμάκου και δίνεται αυτούσια στον οργανισμό ως τροφή.

-Βρώσιμα εμβόλια (ντομάτα που φέρει γονίδια του ιού της πολυομελίτιδας προσεχώς)

-Μονοκλωνικά αντισώματα, παράγωγα ανασυνδιασμένου  DNA (Etanercept (Enbrel®), Transulomab)

-Βιοτεχνολογία 

-Χρήση μικροοργανισμών ως φάρμακα per se Probiotics