Κόκκινο κρασί και Ρεσβερατρόλη

Οι άνθρωποι που καταναλώνουν κόκκινο κρασί έχουν μειωμένη συχνότητα καρδιαγγειακών νοσημάτων. Αιτία είναι η ρεσβερατρόλη που είναι είναι μια φυτοαλεξίνη που παράγεται από διάφορα φυτά και ανήκει στην κατηγορία των πολυφαινoλικών ενώσεων που ονομάζονται στιλβένια. Πρόκειται για μια ουσία που οξειδώνεται εύκολα και είναι δύσκολο να παραμείνει καθαρή επί μακρό χρονικό διάστημα. Μερικά φυτά παράγουν ρεσβερατρόλη όταν βρεθούν σε συνθήκες στρες, τραυµατισµού, μυκητιακής μόλυνσης και υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας. Η ρεσβερατρόλη βρίσκεται κυρίως σε υψηλές συγκεντρώσεις στη φλούδα των σταφυλιών και ιδιαίτερα των κόκκινων σταφυλιών, στα γίγαντα των σταφυλιών, στο χυμό των σταφυλιών, στα φύλλα ευκαλύπτου και ελάτου, στους ξηρούς καρπούς, στα μούρα των ειδών Vaccinum (mulberries, blueberries, cranberries, bilberries) και σε μικρότερες ποσότητες έχει βρεθεί σε 70 ακόμη φυτικά προϊόντα.  Η περιεκτικότητα των φρέσκων στη φλούδα των κόκκινων σταφυλιών σε ρεσβερατρόλη είναι 50-100 μg/g, ενώ στο κόκκινο κρασί μπορεί να βρεθεί σε συγκεντρώσεις 1,5-3 mg/L. Η ρεσβερατρόλη, όπως και άλλες φυτο-αντιοξειδωτικές ουσίες, αποτελεί φυσικό συστατικό των φυτών με αντιβιοτική δράση για την προστασία από μύκητες και οξειδωτικές βλάβες. Η θέση της ρεσβερατρόλης στα σταφύλια επιβεβαιώνεται κυρίως από το γεγονός πως τα μοσχάτα σταφύλια των οποίων ο φλοιός και τα γίγαντα περιέχουν περίπου 100 φορές μεγαλύτερη συγκέντρωση από τη σάρκα. Η ποσότητα ρεσβερατρόλης στην επιδερμίδα των σταφυλιών ποικίλλει ανάλογα µε την ποικιλία, τη γεωγραφική προέλευσή τους, και την έκθεση τους στους μύκητες. Ο χρόνος που ζυµώνεται το κρασί σε επαφή µε την επιδερμίδα των σταφυλιών είναι ένας καθοριστικός παράγοντας της περιεκτικότητας σε ρεσβερατρόλη. Η ρεσβερατρόλη, όπως και άλλες πολυφαινόλες (φλαβόνες, ισοφλαβόνες, κ.λπ.), προστατεύει τα φυτά από εξωτερικούς εχθρούς (έντομα, μύκητες), επιβλαβείς οξειδώσεις και χαμηλές θερμοκρασίες. Αρχική ένδειξη της ευεργετικής δράση της ρεσβερατρόλης ήταν η παρατήρηση ότι άνθρωποι που κατανάλωναν κόκκινο κρασί είχαν μειωμένη συχνότητα καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η μείωση του κινδύνου οφείλονταν βασικά στην αλκοόλη, η οποία σε μικρές ποσότητες δρα ως αιμοστατικός παράγοντας, εμποδίζει την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών και αυξάνει την κυκλοφορία της υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (High Density Lipoproteins, HDL), ωστόσο οι πολυφαινόλες του λευκού και κόκκινου κρασιού παίζουν επίσης σημαντικό αντιοξειδωτικό ρόλο. Από στατιστικές έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι οι Γάλλοι διατρέχουνν μικρότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα (ισχαιμικά επεισόδια) σε σχέση με άλλους Βορειοευρωπαίους, αν και καταναλώνουν περισσότερο κρέας και λιπαρές ύλες. Η αιτία είναι ότι πίνουν κόκκινο κρασί, σε συνδυασμό βέβαια και με άλλους παράγοντες όπως η άσκηση. Η ρεσβερατρόλη παρουσιάζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, δηλαδή εξουδετερώνει οξυγονούχες ρίζες και οξειδωτικές ενώσεις που παράγονται στους διάφορους ιστούς ή κυκλοφορούν στο πλάσμα του αίματος. Έτσι η ρεσβερατρόλη διαθέτει καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Πρόσφατες έρευνες υπάρχουν, σχετικά µε τη δυνατότητα της ρεσβερατρόλης να εμποδίζει την ανάπτυξη του καρκίνου, την πρόληψη καρδιαγγειακών ασθενειών και την επέκταση της διάρκειας ζωής. Πειράματα με ρεσβερατρόλη σε πειραματόζωα και με διάφορες κλινικές έρευνες έδειξαν ότι είναι ισχυρή αντικαρκινική ουσία, με σημαντικό ρόλο στην αναστολή διεργασιών στην πρώτη (οξειδωτικό stress, φλεγμονώδεις καταστάσεις) και δεύτερη φάση (προαγωγή της καρκινογένεσης με συσσώρευση μεταλλάξεων στο DNA), ακόμη και με παρέμβαση στην έκφραση. Η χημειοπροστατευτική δράση της  Ρεσβερατρόλης είναι επίσης μία ακόμη πλευρά της πολύπλευρης δράσης της Τα αποτελέσματα ορισμένων μελετών προτείνουν ότι οι υψηλές δόσεις της ρεσβερατρόλης θα μπορούσαν να μειώσουν τον κίνδυνο θρόμβωσης (σχηµατισµός θρόμβων) και αρτηριοσκλήρωσης. Έχει την ικανότητα διατήρησης του φυσιολογικού κυτταρικού κύκλου, παρεμπόδισης του πολλαπλασιασμού και της επαγωγής της απόπτωσης και παρεμπόδιση της αγγειογέννεσης. Επιπλέον έχει αντιφλεγµονώδη δράση και μπορεί να παρεμποδίσει την συγκόλληση των αιμοπεταλίων. Μία ακόμη εκπληκτική ιδιότητά της είναι η παράταση ζωής των πειραματόζωων (διάφορων μυκήτων, νηματοειδών, και εντόμων όπως Saccharomyces cerevisiae, Caenorhabditis elegans, Drosophila melanogaster). Διάφορες εταιρείες διαθέτουν εδώ και καιρό ρεσβερατρόλη (ως "εκχύλισμα" πυρήνων σταφυλιών και ερυθρού οίνου) ως διατροφικό συμπλήρωμα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Pajero I., Codina C., Petrakis C. et Kefalas P., J. Pharmacol. Toxicol. Methods 2000, 44: 507-512. 2. Fremont L, Life Sciences 2000, 66:663-673. 3. Wu JM, Wang ZR., Hsieh TC., Bruder JL., Zou JG., Huang YZ., Int. J. Mol. Med. 2001, 8:3-17,. 4. Stivala LA, Savio M., Carafoli F., Perucca P., Bianchi L., Maga G., Forti L., Pagnoni UM., Albini A., Propsreri E., Vannini V., J Biol Chem 2001, 276: 22586-22594. 5. Wollin SD, Jones PJ., J. Nutrition 2001, 131:1401-1404. 6. Soleas GJ, Grass L, Josephy PD, Goldberg DM, Diamandis EP, Clin Biochem. 2002, 35:119-124. 7. Theodoropoulou S, Zonara V, Charalabaki M, Nicolopoulos E, Valavanidis A., Farmakeftiki 2002, 15(4): 107-118. 8. Asensi M., Medina I., Ortega A., Carretero J., Bano MC., Obrador E., Estrela JM., Free Radic. Biol. Med. 2002, 33:387-398. 9. Nonier M-F., Vivas N., Vivas De Gaulejac N., Absalon C., Vitry C. et Fouquet E., J. Sci. Food Agric., 2005, 85: 343-353. 10. Teissedre Pierre-Louis, Actes du Colloque du 26 Novembre 2004. 11. Schultz J, J. Natl. Cancer Inst. 2004, 96:1497-1498. 12. Βαλαβανίδης Α: "Ελεύθερες Ρίζες και ο Ρόλος τους στα Βιολογικά Συστήματα", Εκδ. ΒΗΤΑ, Αθήνα, 2006, σσ. 29-63. 13. Ovesna Z, Kozics K., Bader Y., Saiko P., Handler N., Erker T., Szekers T., Oncol Rep 2006, 16:617-624. 14. Kaeberlein M, Rabinovitch PS, Nature 2006, 444:280-281.